Stanowisko Komisji Praw Człowieka KRRP

Komisja Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych wyraża stanowczy sprzeciw wobec praktyki podejmowania przez organy stanowiące samorządu terytorialnego uchwał deklarujących szeroko rozumiany brak akceptacji dla mniejszości seksualnych.

Uchwały takie nie są co prawda aktami prawa miejscowego i nie mogą być źródłem praw ani obowiązków jednostki, ale mogą zostać uznane ze wyrażające władczą dyspozycję dla organów wykonawczych jednostki samorządowej i innych organów jej podległych, działań bezprawnie ograniczających prawa i wolności członków danej wspólnoty samorządowej. Uchwały te stanowią szczególnie szkodliwy dla państwa demokratycznego przejaw nietolerancji i dyskryminacji w działaniach władzy publicznej. Jednocześnie są w swej treści sprzeczne z przepisami krajowymi i międzynarodowymi, rażąco naruszając zasadę praworządności (art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej).

Zgodnie z art. 32 Konstytucji RP wszyscy są równi wobec prawa i władzy publicznej, a wszelka dyskryminacja jest zakazana. Analogiczną zasadę ustanawiają wiążące Rzeczpospolitą Polską akty prawa międzynarodowego, a w tym art. 26 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (1966), art. 14 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (1950), a także art. 21 Karty Praw Podstawowych UE (2000). Każdy człowiek znajdujący się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ma więc prawo oczekiwać, że jego status i byt będą przez Państwo Polskie odpowiednio chronione. Szczególnie, gdy dane mu jest przynależeć do grupy społecznej będącej z różnych przyczyn statystyczną mniejszością.

Uchwały samorządowe o przeciwdziałaniu „ideologii LGBT” wskazane regulacje prawne rażąco naruszają. Posługują się przy tym językiem nienawiści i wykluczenia, usiłując zakwestionować prawo oznaczonych grup społecznych do egzystencji. Będąc efektem szczególnego cynizmu lub ewentualnie ignorancji autorów, przywodzą na myśl skojarzenia z najgorszym okresem w historii XX-wiecznej Europy. W demokratycznym państwie prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej (tak wg art. 2 Konstytucji RP) dla tego typu inicjatyw nie może być miejsca.

Komisja Praw Człowieka KRRP popiera w tym kontekście stanowisko wyrażone w rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 18.12.2019 r. w sprawie dyskryminacji osób LGBTI i nawoływania do nienawiści do nich w sferze publicznej, w tym stref wolnych od LGBT (2019/2933(RSP). Nasilające się aktywności dyskryminacyjne organów władzy publicznej w Polsce, w tym przyjmowanie przedmiotowym uchwał, są bowiem istotnie niepokojące i nie mogą być w żadnej mierze akceptowane. Jednocześnie Komisja pragnie podkreślić wagę działań podjętych przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który już 17 maja 2019 r., w Międzynarodowym Dniu Przeciw Homofobii i Transfobii, wyrażał  sprzeciw wobec pierwszych tego rodzaju uchwał, ale też skierował skargi do sądów administracyjnych wnosząc o ich unieważnienie. W polskim porządku prawnym nie może być bowiem przyzwolenia na akty naruszające podstawowe wolności i prawa człowieka.

Przewodnicząca Komisji Praw Człowieka
przy Krajowej Radzie Radców Prawnych
Magdalena Witkowska