23 maja – Dzień Wymiaru Sprawiedliwości
Dlaczego właśnie ten dzień? Data upamiętnia śmierć jednego z najwybitniejszych sędziów – Giovanniego Falcone – który stał się ofiarą vendetty, prowadząc niestrudzoną walkę z mafią na Sycylii. Europejskie środowiska prawnicze przyjęły tę rocznicę za symbol wspólnotowej troski o wspólne standardy sprawiedliwości (common standards of justice) i od lat traktują ją jako okazję do popularyzowania wiedzy o tym, jak ważny jest wymiar sprawiedliwości dla trwania wspólnoty Narodu Polskiego i funkcjonowania systemu prawnego w naszym państwie. W Polsce tradycję popularyzuje m.in. cykl „Noc Otwartych Sądów”, przyciągający każdego roku tysiące osób. Dzień ten przypomina, jak ważne jest zapewnienie każdemu możliwości skorzystania z jego prawa do sądu.
ANATOMIA ZAUFANIA
W historii społeczeństw prawo zawsze pełniło rolę wyjątkową. To dzięki niemu relacje międzyludzkie i instytucjonalne przechodzą z przestrzeni chaosu do sfery przewidywalności. Bez niezależnych sądów i niezawisłych sędziów nie istnieje państwo prawa. A bez państwa prawa nie istnieje cywilizowane społeczeństwo. Sądy pełnią bowiem rolę niezastąpionego regulatora życia publicznego, gospodarczego i społecznego. Państwo, które ignoruje lub podważa legitymizację swojego wymiaru sprawiedliwości, skazane jest na kryzys ustrojowy, ekonomiczny i moralny.
RADCA PRAWNY – NAJWIĘKSZE OGNIWO ŁAŃCUCHA SPRAWIEDLIWOŚCI
To również nasze święto – radców prawnych – których działalność zawodowa ma kolosalny wpływ na zaufanie obywateli do wymiaru sprawiedliwości. Nasz samorząd skupia obecnie ponad 55 tys. aktywnych profesjonalistów – to największa grupa pełnomocników prawnych w Europie Środkowej. Nasz zawód łączy zadania pełnomocnika procesowego z wysoko wykwalifikowanym ekspertem we wszelkich formalnych procedurach. Jesteśmy naturalnymi ambasadorami praworządności w społeczeństwie i w transakcjach handlowych. Bardzo często pierwszy kontakt przedsiębiorcy z instytucją wymiaru sprawiedliwości odbywa się za pośrednictwem usług naszych kancelarii – nasza rzetelna obsługa determinuje więc to, czy obywatele będą skłonni podejmować działalność gospodarczą, a tym samym budować nasze państwo przez swoje podatki i reinwestowane zyski.
Jako radcowie prawni mamy tu zadanie niezwykle delikatne, bowiem kształtując stosunek naszych klientów do wymiaru sprawiedliwości, wpływamy bezpośrednio na jego postrzeganie i legitymizację w całym społeczeństwie.
To właśnie przedstawiciele naszego zawodu, jako profesjonaliści wyposażeni w szczególny mandat społecznego zaufania, mogą i powinni nieustannie przypominać, że niezależność sędziowska oraz instytucjonalna niezależność sądownictwa to warunki konieczne, bez których wszelka działalność gospodarcza czy społeczna staje się ryzykowna i nieprzewidywalna.
STATYSTYKI, O KTÓRYCH SIĘ NIE MÓWI
Najnowszy Rule of Law Report przypomina, że najważniejszym miernikiem skuteczności jest odsetek orzeczeń wykonanych w terminie 12 miesięcy od ich uprawomocnienia się. Polska utrzymuje ten wskaźnik na poziomie 83 proc., ale w segmencie inwestycyjnym wskaźnik ten spada do 71 proc. Dane te pokazują, że w tym segmencie spraw wykonanie prawomocnego orzeczenia nadal jest jednym z wąskich gardeł polskiego wymiaru sprawiedliwości.
W tym aspekcie najlepiej możemy uwidocznić korzyści z naszej działalności – nasza aktywność na polach negocjacyjnych, mediacyjnych i egzekucyjnych jest bowiem nieoceniona. Efektywność wymiaru sprawiedliwości nie może ograniczać się jedynie do szybkości wydania wyroku. Równie istotna jest realność jego wykonania, dlatego naszą rolą jest skracanie i udrażnianie ścieżek procesowych oraz egzekucyjnych, które decydują o realnej wartości wymiaru sprawiedliwości dla społeczeństwa i gospodarki.
WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI – WSPÓLNY KAPITAŁ SPOŁECZNY
W dzisiejszej ekonomii światowej nie mniej istotny od stabilności gospodarczej jest kapitał reputacyjny. Zaufanie do wymiaru sprawiedliwości to fundament, na którym opiera się atrakcyjność inwestycyjna państwa. Prawnicy tworzący opinie prawne, raporty due diligence, analizy ryzyka prawnego czy rekomendacje dla zagranicznych inwestorów – pośrednio wpływają na poziom postrzeganego ryzyka prawno-instytucjonalnego Polski. Dzięki naszej pracy współkształtujemy ten „miękki rating”, który jest równie ważny jak tradycyjne oceny ratingowe agencji ekonomicznych.
DLACZEGO JEST TO TAK WAŻNE ŚWIĘTO?
Trudno przecenić wagę dzisiejszego święta. Każdy radca prawny, podejmując decyzję o zaangażowaniu się w promocję tego dnia, w istocie włącza się w ogólnonarodowy projekt budowy lepszego, stabilniejszego i bardziej przewidywalnego państwa prawa. Zasada niezależności sądownictwa nie obroni się sama. Potrzebuje zaangażowanych rzeczników i świadomych adwokatów – nie tylko na salach sądowych, ale i w debacie publicznej, mediach społecznościowych czy relacjach z klientami.
Dzień 23 maja to nie tylko symbol – to także zobowiązanie każdego z nas wobec wspólnoty, którą współtworzymy. Zróbmy zatem wszystko, by wymiar sprawiedliwości w Polsce był wzorem, nie zaś obiektem krytyki. To zależy także od każdego z nas, radców prawnych – najbardziej świadomych rzeczników państwa prawa.