Warszawskie Zasady Praworządności – dziesięć zasad dla silniejszej praworządności
26 czerwca 2025 r., podczas odbywającego się w Warszawie w związku z polską prezydencją w Radzie Unii Europejskiej Światowego Forum Sprawiedliwości (World Justice Forum), ogłoszono Warsaw Principles for the Rule of Law – zestaw dziesięciu uniwersalnych zasad mających na celu wzmocnienie praworządności na poziomie krajowym i międzynarodowym. Zasady te zostały opracowane przez szeroką koalicję przedstawicieli instytucji publicznych, organizacji międzynarodowych i regionalnych, środowisk akademickich, społeczeństwa obywatelskiego i sektora prywatnego. Chcemy podkreślić, że istotną rolę w tym procesie odegrała Rada Samorządów i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE), której samorząd radcowski jest aktywnym członkiem. Partnerem kongresu ze strony Polskiej było Ministerstwo Sprawiedliwości.
Dokument pt. Warszawskie Zasady Praworządności zawiera następujące reguły:
Zasada 1: „Wzmocnienie instytucjonalnych mechanizmów kontroli i równowagi władzy w celu zachowania jej podziału, zapewnienia odpowiedniego nadzoru i odpowiedzialności”.
Zasada 2: „Zabezpieczenie pokojowego i zgodnego z prawem przekazywania władzy poprzez powszechne, wolne i uczciwe wybory lub w drodze innych procedur ustanowionych w konstytucji, w pełnej zgodności z krajowymi regulacjami prawnymi”
Zasada 3: „Ochrona sfery obywatelskiej poprzez zapewnienie wolności mediów, zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego i rzeczywistego uczestnictwa w życiu publicznym”
Zasada 4: „Ochrona praw człowieka i podstawowych wolności zgodnie z międzynarodowymi standardami”
Zasada 5: „Promowanie uczciwości i odpowiedzialności w celu wyeliminowania korupcji zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym”
Zasada 6: „Promowanie sprawiedliwości ukierunkowanej na człowieka poprzez wzmacnianie niezależnych, otwartych i skutecznych systemów wymiaru sprawiedliwości, które odpowiadają potrzebom jednostek i społeczności”.
Zasada 7: „Ochrona niezależności, uczciwości i bezpieczeństwa prawników i stowarzyszeń zawodowych prawników, zapewnienie im możliwości wykonywania obowiązków bez nękania, represji lub niewłaściwej ingerencji”.
Zasada 8: „Promowanie praworządności jako siły napędowej zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska i innowacji technologicznych”.
Zasada 9: „Promowanie korzystnego otoczenia biznesowego opartego na praworządności”.
Zasada 10: „Wspieranie współpracy, partnerstw i działań zbiorowych na rzecz praworządności”.
Zasada siódma ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania demokratycznego państwa prawa. Przypomina, że niezależność, integralność i bezpieczeństwo prawników oraz ich samorządów zawodowych są warunkiem realnego dostępu obywateli do sprawiedliwości i rzetelnego procesu sądowego.
Prawnicy muszą mieć możliwość wykonywania swojej pracy bez nacisków, ingerencji, zastraszania – zarówno ze strony władz publicznych, jak i prywatnych podmiotów. Nasze bezpieczeństwo fizyczne i zawodowe powinno być chronione zgodnie z międzynarodowymi i regionalnymi standardami.
Krajowa Izba Radców Prawnych aktywnie wspiera promocję i wdrażanie Konwencji Rady Europy o ochronie zawodu prawnika
KIRP podkreśla, że ratyfikacja tej Konwencji:
– wzmacnia niezależność zawodu radcy prawnego i samorządów prawniczych,
– zapewnia ochronę przed nieuprawnioną ingerencją, represjami i zastraszaniem,
– stanowi wyraz odpowiedzialności za dostęp obywateli do niezależnej pomocy prawnej i rzetelnego procesu sądowego.
Warszawskie Zasady Praworządności obok Konwencji Rady Europy to kolejny wynik współpracy partnerów międzynarodowych w debacie gwarancji dla wolnego i niezależnego wykonywania zawodu prawniczego – w interesie obywateli, społeczeństwa i państwa prawa.
W sesji zamykającej obrady, podczas której ogłoszono Warszawskie Zasady Praworządności samorząd radcowski reprezentowała r. pr. Alicja Jagielska-Burduk, Przewodnicząca Komisji Zagranicznej.
Link do dokumentu: https://worldjusticeproject.org/rule-of-law-principles
1 / 4