Aplikacja radcowska – informacje podstawowe

Prawnik jako przyszły zawód

Istnieje wiele ścieżek kariery zawodowej po studiach prawniczych. Prawo otwiera wiele możliwości. Jednak aby  z nich skorzystać, musisz zacząć od początku, czyli skończyć wyższe studia prawnicze oraz uzyskać tytuł magistra prawa. Podczas studiów istotne jest, abyś jak najwcześniej zdecydował się, którą ścieżkę zawodową po studiach wybierzesz. Jeżeli się wahasz, spróbuj różnych możliwości, a nawet zmień swoje preferencje, by znaleźć to, co odpowiada ci w zawodowej przyszłości. Wpływ na to mogą mieć twoje cechy charakteru, zainteresowania, predyspozycje, kompetencje oraz pomysły na zawodową przyszłość.

Co po prawie – zostań radcą prawnym

Z zebranych w ciągu ostatnich 16 lat statystyk, dotyczących egzaminów wstępnych na aplikacje prawnicze wynika, że zdaje na nie co drugi absolwent prawa, choć od pewnego czasu liczba kandydatów na aplikacje spada. Na aplikacje dostaje się również średnio co drugi zdający. Można też zaobserwować tendencję w wynikach – im wyższa ocena na studiach, tym większa liczba punktów uzyskanych na egzaminie. Największą popularnością wśród absolwentów prawa od lat cieszy się aplikacja radcowska.  Zawód radcy prawnego jest z kolei najbardziej licznym prawniczym zawodem zaufania publicznego pod względem liczby osób – ponad 50 000 z uprawnieniami i prawie 39 000 wykonujących zawód. Samorząd zawodowy radców prawnych to zaś jeden z największych samorządów zawodowych w Polsce.

Proponujemy ci więc, abyś po studiach wybrał zawód radcy prawnego. Według nas najlepszą do niego drogą jest odbycie aplikacji radcowskiej w wybranej przez ciebie okręgowej izbie radców prawnych (Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Kielce, Koszalin, Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Toruń, Wałbrzych, Warszawa, Wrocław, Zielona Góra).

Zawód radca prawny

Radca prawny to zawód zaufania publicznego regulowany konstytucyjnie i ustawowo. Dla jego wykonywania wymagane jest ukończenie szkolenia zawodowego (aplikacji radcowskiej) lub zdobycie odpowiedniego doświadczenia zawodowego (ścieżka pozaaplikacyjna), zdanie egzaminu zawodowego i wpisanie na listę radców prawnych. Radca prawny świadczy pomoc prawną na rzecz swoich klientów. W jej ramach wykonuje czynności zawodowe oraz może pełnić rolę obrońcy w sprawach karnych lub innych o charakterze represyjnym, zastępcy (pełnomocnika) procesowego w postępowaniach sądowych, zastępcy prawnego w postępowaniach i sprawach pozasądowych, konsultanta, negocjatora, legislatora, mediatora lub arbitra.  Typowymi czynnościami zawodowymi radcy prawnego są: udzielanie porad, konsultacji, sporządzanie dokumentów mających znaczenie prawne (np. opinii prawnych, umów, aktów prawnych, oświadczeń woli lub wiedzy), zastępstwo procesowe lub prawne. Identycznym zakresem czynności zawodowych dysponują adwokaci.

Radca prawny może wykonywać zawód w umownych stosunkach zatrudnienia (pracy lub na podstawie umowy cywilnoprawnej) lub w ramach działalności gospodarczej (kancelaria radcy prawnego oraz spółka cywilna, jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna). Dopuszcza się wykonywanie zawodu w spółkach wielodyscyplinarnych wspólnie z adwokatami, prawnikami zagranicznymi, doradcami podatkowymi, rzecznikami patentowymi.

Radca prawny zobowiązany jest do przestrzegania zasad etyki zawodowej, tj. zbioru norm deontologicznych (etycznych), regulujących akceptowalne etycznie zachowania związane z wykonywaniem zawodu i uchwalonych w formie kodeksu przez Krajowy Zjazd Radców Prawnych. Do podstawowych wartości zawodowych i zasad etyki należą niezależność, tajemnica zawodowa, unikanie konfliktu interesów, lojalność wobec klienta, godność zawodu.

Radca prawny odpowiada dyscyplinarnie za naruszenie prawa, zasad etyki zawodowej, obowiązków zawodowych lub uchybienie godności zawodu.

Jak sprawdzić, czy się nadajesz

Jedną z przesłanek wpisu na listę radców prawnych jest nieskazitelny charakter oraz dawanie rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu. Biorąc to pod uwagę, możesz zawsze sprawdzić, czy nadajesz się na kandydata do wykonywania tego zawodu.

Nieskazitelność charakteru to wymogi ze sfery etyczno-moralnej. Mówimy tu o takich cechach charakteru jak w szczególności niezależność, dyskrecja, uczciwość, lojalność, odwaga, wierność, życzliwość, uprzejmość.

Rękojmia prawidłowego wykonywania zawodu to zespół osobistych i profesjonalnych cech charakteru, które predestynują kandydatów do tego zawodu. Pożądane cechy osobowe to m.in. praktycyzm, empatia i zaangażowanie, kontaktowość i komunikatywność, asertywność, przenikliwość. Do cech profesjonalnych zaliczamy w szczególności zaufanie, kompetencję, staranność, sumienność, wnikliwość, chęć doskonalenia zawodowego.

Jak zostać radcą prawnym

Pierwszym krokiem jest zdanie egzaminu wstępnego na aplikacją radcowską, który polega na rozwiązaniu testu składającego się z zestawu 150 pytań, zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Egzamin polega na sprawdzeniu wiedzy z zakresu: materialnego i procesowego prawa karnego, materialnego i procesowego prawa wykroczeń, prawa karnego skarbowego, materialnego i procesowego prawa cywilnego, prawa rodzinnego i opiekuńczego, prawa gospodarczego, spółek prawa handlowego, prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, materialnego i procesowego prawa administracyjnego, postępowania sądowoadministracyjnego, prawa Unii Europejskiej, prawa konstytucyjnego oraz prawa o ustroju sądów i prokuratur, samorządu adwokackiego, radcowskiego i innych organów ochrony prawnej działających w Rzeczypospolitej Polskiej.

Drugim krokiem jest odbycie trzyletniej aplikacji radcowskiej, której celem jest przygotowanie aplikanta do należytego i samodzielnego wykonywania zawodu radcy prawnego, w szczególności wykształcenie umiejętności z zakresu zastępstwa procesowego, sporządzania pism, umów i opinii prawnych oraz przyswojenie zasad wykonywania zawodu. Aplikacja składa się z zajęć warsztatowych (konwersatoriów) i praktycznych, które odbywa się w kancelarii radcy prawnego, w spółce radców prawnych lub radców prawnych i adwokatów lub w jednostkach organizacyjnych – pod opieką patrona oraz w sądach powszechnych i prokuraturze. Aplikację prowadzą okręgowe izby radców prawnych. W jej trakcie aplikant zdaje kolokwia pisemne i ustne, a uzyskanie z nich pozytywnych wyników umożliwia jej zakończenie. Po sześciu miesiącach aplikacji radcowskiej oraz przez rok od zakończenia aplikacji aplikant radcowski może zastępować radcę prawnego przed sądami, organami ścigania, organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami, z wyjątkiem Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu. Aplikant radcowski może sporządzać i podpisywać pisma procesowe związane z występowaniem radcy prawnego przed sądami, organami ścigania i organami państwowymi, samorządowymi i innymi instytucjami – z wyraźnego upoważnienia radcy prawnego, z wyłączeniem apelacji, skargi kasacyjnej i skargi konstytucyjnej. Aplikant adwokacki może zastępować radcę prawnego na takich samych zasadach jak adwokata, jeżeli radca prawny jest wspólnikiem w spółce adwokacko-radcowskiej.

Trzecim krokiem jest zdanie (uzyskanie pozytywnego wyniku) państwowego egzaminu radcowskiego. Egzamin radcowski polega na sprawdzeniu przygotowania prawniczego do samodzielnego i należytego wykonywania zawodu radcy prawnego – składa się z pięciu części pisemnych z zakresu prawa karnego, cywilnego lub rodzinnego, gospodarczego, administracyjnego, zasad wykonywania zawodu i etyki zawodowej.

Czwartym krokiem jest uzyskanie wpisu na listę radców prawnych i złożenie ślubowania.

Z tytułu przystępowania do egzaminów wstępnych i radcowskich oraz odbywania aplikacji aplikant ponosi opłaty.

Dlaczego warto wybrać aplikację radcowską

Szeroka oferta szkoleniowa

Stale rozbudowujemy i uatrakcyjniamy program aplikacji. Odeszliśmy od tradycyjnych form nauczania i obecnie koncentrujemy się w programie aplikacji na konwersatoriach (zajęciach z aktywnym udziałem aplikantów), ćwiczeniach opartych na systemie rozwiązywania kazusów, symulacjach różnego rodzaju postępowań.

Wprowadziliśmy zajęcia dodatkowe, doskonalące wiedzę i umiejętności zdobyte w trakcie konwersatoriów i ćwiczeń, szkolenia specjalistyczne z określnych działów prawa, szkolenia językowe.

Pomagamy w przygotowaniach do egzaminu zawodowego poprzez prace dodatkowe na poziomach izbowych oraz jego symulację na poziomie krajowym.

Zainteresowani mają możliwość skorzystania z pomocy samorządu w organizowanych innych zajęciach, w szczególności wyjazdach, stażach lub praktykach zagranicznych.

Staramy się pozyskiwać najlepszych wykładowców, rekrutując ich zarówno z ośrodków akademickich, jak i praktyki zawodowej.

Wszechstronne podejście do szkolenia i rozwoju aplikanta

Skupiamy się nie tylko na szkoleniu opartym na twardych kompetencjach. Stale poszerzamy i rozwijamy w programie aplikacji zajęcia z kompetencji miękkich (np. psychologiczne aspekty pracy prawniczej), a także związanych z praktycznym wykonywaniem zawodu (np. negocjacje, mediacje, marketing usług prawniczych, zarządzanie kancelarią i działem prawnym).

Umożliwiamy zainteresowanym aplikantom udział w świadczeniu pomocy prawnej (np. w formie zastępstw), w tym pro bono lub z urzędu.

Aplikanci mogą korzystać również z bogatej pozaaplikacyjnej oferty szkoleniowej organizowanej przez samorząd radcowski.

Organizujemy także różnego rodzaju turnieje zawodowe (np. negocjacyjny, mediacyjny, arbitrażowy), konkursy projektowe, Forum Aplikantów Radcowskich, gdzie aplikanci mogą doskonalić swoje umiejętności, zgłaszać projekty, przedstawiać swoje uwagi, stanowiska, opinie, zgłaszać wnioski i postulaty.

Nowoczesność

Nowoczesne technologie, tzw. Legaltech, to nasz wyróżnik samorządowy. Aplikacja radcowska w pełni korzysta z możliwości, jakie oferują nowe technologie w kształceniu zawodowym.  Może być prowadzona w różnych jej formach zdalnie na poziomie izbowym i krajowym. Extranet, platformy e-lerningowe, bazy danych, dostępność wi-fi, różnych systemów informatycznych lub aplikacji niezbędnych aplikantom do pracy to stały element aplikacji. Samorząd organizuje również różnego rodzaju szkolenia i wydaje publikacje poświęcone nowym technologiom oraz zamawia oceny zgodności dotyczące korzystania z określonych narzędzi. Trwają także prace nad kompleksową cyfryzacją służącą do załatwiania spraw samorządowych oraz integracji radców prawnych na poziomie krajowym.

Integracja środowiskowa

Aplikacja to nie tylko szkolenie, ale też przestrzeń do wchodzenia w różnego rodzaju relacje międzyludzkie. Jej przejawem jest Forum Aplikantów Radcowskich, gdzie aplikanci mogą przedstawiać swoje uwagi, stanowiska, opinie, zgłaszać wnioski, postulaty i projekty, wymieniać poglądy i doświadczenia. Aplikanci mogą również włączać się w różnego rodzaju wydarzenia integracyjne organizowane lub współorganizowane przez samorząd.

Otwartość na otoczenie

Trudno jest zliczyć inicjatywy, projekty, wydarzenia, w których uczestniczy lub którym patronuje samorząd radcowski. Z misji zawodu wynika otwartość i wrażliwość na ludzką krzywdę i cierpienie, organizujemy więc udzielanie pomocy prawnej pro bono, szczególnie w sytuacji konfliktów zbrojnych, klęsk żywiołowych, zdarzeń losowych lub po prostu tam, gdzie jej potrzeba. Zapewnienie rozwoju zawodu wymaga z kolei współpracy z rożnego rodzaju partnerami, np. w prowadzeniu edukacji prawnej w szkołach, organizowaniu konkursów wiedzy o prawie, udziale w różnego rodzaju wydarzeniach obywatelskich, samorządowych lub państwowych, dostarczaniu członkom samorządu wiedzy o rozwiązaniach lub narzędziach pomocnych w ich działalności. Ochrona zaś praworządności, niezależności samorządu i zawodu daje szansę na współpracę z organami wymiaru sprawiedliwości, innymi samorządami publicznego zaufania. W tych wszystkich przedsięwzięciach mogą także uczestniczyć aplikanci.

Największa promocja zawodu wśród zawodów prawniczych

W celu podniesienia poziomu edukacji i kultury prawnej w Polsce, a także zwiększenia społecznej świadomości i potrzeby korzystania z usług radców prawnych samorząd radcowski organizuje największe wśród zawodów prawniczych kampanie promujące zawód radcy prawnego. W celu prowadzenia zintegrowanych kampanii promocyjnych wykorzystuje odpowiednie formy komunikacji marketingowej, jak internet, media społecznościowe, wyszukiwarki internetowe, radio i telewizję, nośniki outdoorowe. Zapewnia to szerokie dotarcie do docelowej grupy adresatów oraz umożliwia przekazanie im celowanej i odpowiedniej do ich potrzeb komunikacji o zawodzie. To też robimy z myślą o przyszłości aplikantów.

Jak zaplanować zawodowy start

Najlepiej, aby wybór zawodu radcy prawnego był świadomy i możliwie odpowiednio wcześnie zaplanowany, a nie intuicyjny i przypadkowy. Pamiętaj jednak, że świat prawników podlega nieustannym i coraz szybszym zmianom. Prawnicy nie znikną w przyszłości, ale mniej będzie tych pracujących w tradycyjnym modelu. Zwiększa się rola i znaczenie utalentowanych oraz wyspecjalizowanych, multidyscyplinarnych lub interdyscyplinarnych prawników, więc zastanów się czy nie warto zainwestować także w inne kompetencje niż tylko prawnicze. Ponieważ w zawodzie coraz bardziej liczą się kompetencje miękkie, powinieneś nad nimi pracować. Rozważ, czy już w czasie studiów nie warto odbyć praktyki lub nawet w ograniczonym czasie popracować w obszarze prawa w celu upewnienia się co do swojego wyboru oraz zdobycia doświadczenia i umiejętności, nawiązania kontaktów, które przydadzą się w zawodowej przyszłości. Wypróbuj różne możliwości. Obserwuj rynek, czytaj branżowe informacje i przypatrz się zachodzącym na nim zmianom, wyciągnij z tego wnioski dla swojej przyszłości. Zastanów się i oceń, czy chcesz wykonywać zawód jako osoba zatrudniona czy jako przedsiębiorca oraz odpowiednio ukierunkuj swoje działania w tym zakresie. Aplikacja powinna być pozytywnym potwierdzeniem twojego wyboru zawodu radcy prawnego.