Publikacja adwokata dra Mariusza Olężałek „Metodyka pracy adwokata i radcy prawnego…” wydawnictwa C.H. Beck

Publikacja adwokata dra Mariusza Olężałek, Prodziekana kierunku Prawo (jednolitych studiów magisterskich o profilu praktycznym) na Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, pt. „Metodyka pracy adwokata i radcy prawnego w sprawach przestępstw oraz wykroczeń drogowych” ukazała się 30 listopada nakładem Wydawnictwa C.H. Beck.

Opracowanie oparte na 800 stronach prezentuje ponad 800 orzeczeń (również niepublikowanych) oraz 400 pozycji literatury przedmiotu. Metodyka ma charakter interdyscyplinarny – łączy wątki nie tylko z zakresu postępowania karnego i prawa karnego materialnego, prawa wykroczeń oraz postępowania w sprawach o wykroczenia, ale również – w ograniczonym zakresie – z prawa karnego wykonawczego, kryminalistyki, socjologii, a także medycyny. Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla adwokatów i radców prawnych, sędziów oraz prokuratorów, policjantów, biegłych, jak również aplikantów i studentów kierunków prawniczych, jednakże z uwagi na kompleksowe omówienie m.in. problematyki zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym, polecić ją także należy wszystkim kierowcom, instruktorom nauki jazdy oraz kursantom.

Metodyka pracy adwokata i radcy prawnego w sprawach przestępstw oraz wykroczeń drogowych zawiera niezwykle cenne, interesujące i praktyczne wskazówki karnoproprawne, procesowe oraz kryminalistyczne dotyczące wypadków i kolizji komunikacyjnych, prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości (lub pod wpływem środka odurzającego), a także problematyki zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Proces dowodzenia w tych sprawach jest niezwykle skomplikowany. Każdy bowiem obrońca i pełnomocnik – niezależnie od dziedziny oraz tematyki spraw, jakimi się na co dzień zajmuje – powinien być profesjonalnie przygotowany do wykonywania swojego zawodu. W praktyce popełniane są niestety liczne błędy, zarówno w postępowaniu przygotowawczym, jak i jurysdykcyjnym. Ważne jest, aby tego unikać, ponieważ mają one istotny wpływ nie tylko na wydawane wyroki, ale często pomyłkowe skazanie osób. Taki też jest jeden z głównych celów prezentowanej Metodyki. Nie należy również zapominać, że nierzetelna i błędnie przygotowana opinia powoduje bardzo daleko idące konsekwencje, nie tylko dla stron procesowych, ale całego wymiaru sprawiedliwości. Niezbędna jest więc inter alia podstawowa wiedza na temat taktyki przesłuchania biegłego przez obrońcę lub pełnomocnika w procesie karnym. Jak wskazują bowiem dane, w postępowaniu karnym w latach 2001-2016 w pierwszej instancji w sądach rejonowych zostało uniewinnionych tylko 2,38% osób.

Biorąc pod uwagę wszystkie rozdziały z części szczególnej kodeksu karnego, okazuje się, że z rozdziału XXI pt. „Przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji” sądy skazują najwięcej osób. W okresie od 2002 do 2016 r. było to aż 1 878 508 prawomocnie skazanych osób (jako czyn główny). Łącznie skazanych ze wszystkich rozdziałów części szczególnej kodeksu karnego było 5 986 834. Oznacza to, że procentowy udział skazanych za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji w okresie ostatnich 15 lat stanowił 31,38% wszystkich przestępstw z kodeksu karnego. Co więcej, w praktyce polskiego wymiaru sprawiedliwości szybko okazało się, że przestępstwo z tego rozdziału – a mianowicie z przepisu art. 178a KK (prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego) – jest najczęściej osądzanym przestępstwem wydziałów karnych w całej Polsce (w okresie od 2002 do 2016 r. prawomocnie skazano z niego 1 726 185 osób).

Metodyka jest podzielona na IV części.

Część I. obejmuje cztery rozdziały – omówienie wybranych przestępstw i wykroczeń drogowych pod kątem analizy karnoprawnej. Wskazuje ustawowe znamiona przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości (lub pod wpływem środka odurzającego) w ruchu lądowym (art. 178a KK), spowodowania wypadku komunikacyjnego (z art. 177 KK), wypadku drogowego popełnionego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego (art. 178 KK), a także wykroczeń dotyczących kolizji drogowych i prowadzenia pojazdu w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka. Przedstawione są tu również różnice pomiędzy kierowaniem i prowadzeniem pojazdu, a także kary (z uwzględnieniem przepisów art. 37a i 37b KK, które od dnia 1.7.2015 r. wprowadzają możliwość stosowania kary zamiennej – m.in. grzywnę lub karę ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności), środki karne oraz środki kompensacyjne grożące za ich popełnienie. W rozdziale pierwszym poruszone są także zagadnienia odpowiedzialności karnej osoby prowadzącej holowany pojazd mechaniczny w stanie nietrzeźwości i problematyki kwalifikacji prawnej czynu zachowania sprawcy, który kierując pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości, w następstwie naruszenia zasad bezpieczeństwa w ruchu, powoduje wypadek komunikacyjny, a w rozdziale drugim dodatkowo kwestie odpowiedzialności karnej instruktora oraz egzaminatora za wypadek lub wykroczenie komunikacyjne. Aspekty te są szczegółowo omówione z uwzględnieniem ostatnich nowelizacji, które obowiązują od dnia 18.5.2015 r.,1.7.2015 r., 15.4.2016 r. oraz 1.6.2017 r.

Część II. Problematyka zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym – pomimo wielu opracowań przedstawicieli literatury i orzecznictwa sądowego jest nadal zagadnieniem trudnym oraz skomplikowanym w praktyce polskiego wymiaru sprawiedliwości. Zawiera ona usystematyzowanie poglądów piśmiennictwa w tym temacie, jak również kompleksowe orzecznictwo sądowe. Bez wątpienia, niezwykle interesujące wskazówki odnajdą w prezentowanej części instruktorzy nauki jazdy. Również przyszli kierowcy, a obecni kursanci, mogą zapoznać się z cennymi uwagami dotyczącymi najczęstszych błędów popełnianych przez osoby prowadzące pojazd mechaniczny w ruchu drogowym na podstawie przedstawionych oraz omówionych rzeczywistych stanów faktycznych. In principio należy już przypomnieć, że zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym można naruszyć umyślnie lub nieumyślnie, a spowodowanie wypadku drogowego może nastąpić tylko w sposób nieumyślny.

Część III. Metodyki przedstawia aspekty procesowe i kryminalistyczne dotyczące wypadków oraz kolizji drogowych, a także prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości w ruchu lądowym. Znajdziemy w niej w poszczególnych rozdziałach omówienia dotyczące:

• roli opinii biegłego w procesie karnym (m.in. wybrane aspekty praktyczne opinii biegłego, w tym w szczególności:

– najczęściej popełniane przez nich błędy przy wydawaniu opinii;

– przykłady poprawnie i wadliwie zadawanych pytań biegłemu oraz ogólne zasady ich formułowania;

– taktykę przesłuchania na rozprawie;

– status tzw. opinii prywatnej;

– kryteria oceny dowodu z opinii biegłego;

– rekonstrukcję wypadków drogowych z laboratorium kryminalistycznego Policji;

– wpływ wydanych wcześniej opinii na neutralność pracy nowego biegłego;

– opiniowanie w sprawach stanu upojenia alkoholowego oskarżonego;

– szczególną rolę biegłego z zakresu techniki i taktyki jazdy oraz rekonstrukcji wypadków drogowych);

• czasu reakcji kierowcy, a także wybrane zagadnienia opiniowania wypadków drogowych z udziałem pieszych (aspekty, jak ustalane są w praktyce prędkości ruchu pieszych, w tym również najistotniejsze publikacje – polskie oraz zagraniczne – dotyczące prędkości poruszania się pieszych po jezdni, na które powołują się często biegli przy sporządzanych opiniach);
• znowelizowanych przepisów pobierania krwi od osoby w celu ustalenia zawartości alkoholu w organizmie, problematykę dopuszczalności stosowania środków przymusu bezpośredniego oraz wybrane aspekty przesłuchania osoby zatrzymanej będącej pod wpływem alkoholu;
• wpływu alkoholu na fizjologię człowieka [różnice pomiędzy legalizacją a wzorcowaniem, funkcjonowanie analizatorów wydechu oraz niepewności pomiaru dotyczące stężeń zawartych w kluczowych punktach pomiarowych, tj. takich, od których określa się „stan nietrzeźwości” (0,25 mg/l) oraz „stan po użyciu alkoholu” (0,10 mg/l), a także wyniki przeprowadzonych – również przez Autora Metodyki – badań w celu sprawdzenia, jak długo alkohol zalegający utrzymuje się w jamie ustnej i górnych drogach oddechowych].

W IV. części Metodyki zawarto wzory pism procesowych (m.in. oświadczenie o działaniu w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego, wniosek o wezwanie biegłego celem złożenia ustnej uzupełniającej opinii, wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, a także o wyłączenie biegłego).

Czytelnik w Metodyce pracy adwokata i radcy prawnego w sprawach przestępstw oraz wykroczeń drogowych oprócz odpowiedzi na pytanie, czy kierujący pojazdem uprzywilejowanym korzysta z bezwzględnego pierwszeństwa podczas przejeżdżania przez miejsca, w których przecinają się kierunki jazdy na jezdni przy jeździe na wprost i jaka jest różnica pomiędzy kierowaniem a prowadzeniem pojazdu oraz taktyką i techniką jazdy, nabędzie wiedzę na temat tego, czy możliwe jest zapamiętanie prędkości pojazdu przed wypadkiem (i ewentualne konsekwencje takiej wypowiedzi), a także, w jaki sposób alkohol oraz środki odurzające wpływają na swobodę wypowiedzi oraz jakie są konsekwencje procesowe przesłuchania osoby będącej w takim stanie. Ponadto zapozna się z prawidłową podstawą prawną przy składaniu wniosku o zgodę na widzenie przez organy procesowe, statusem procesowym adwokata i radcy prawnego w przypadku zatrzymania osoby podejrzanej, a także co zrobić w sytuacji, gdy wynik badania Klienta przy użyciu tzw. alkomatu wyniósł 0,10 mg/l czy 0,25 mg/l.

Książkę można zamówić na stronie Wydawnictwa C.H. Beck (zobacz stronę)