Stanowisko Komisji Praw Człowieka przy Krajowej Radzie Radców Prawnych w sprawie wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa
Warszawa, dnia 8 marca 2018 r.
Stanowisko Komisji Praw Człowieka przy Krajowej Radzie Radców Prawnych w sprawie wyboru członków Krajowej Rady Sądownictwa W opinii Komisji Praw Człowieka przy Krajowej Izbie Radców Prawnych, przeprowadzony w dniu 6.03.2018 r. przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wybór piętnastu członków Krajowej Rady Sądownictwa stanowi dalszy etap pogłębiającego się kryzysu konstytucyjnego rzutującego na legalność działania Parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej.
Komisja w swoim stanowisku z dnia 20.12.2017 r. zwróciła uwagę na poważne wątpliwości dotyczące konstytucyjności uchwalonej w dniu 8.12.2017 r. ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw. Dokonany w dniu 06.03.2018 r. wybór członków nowej Krajowej Rady Sądownictwa wątpliwości te pogłębia. W szczególności należy zakwestionować brak podstawowych elementów transparentności wyłaniania kandydatów, niewyjaśnienie poważnych wątpliwości dotyczących prawidłowości ich zgłoszenia, czy posiadanych kwalifikacji merytorycznych. Należy zauważyć, że zgodnie z art. 11 a wskazanej ustawy kandydat na członka KRS powinien legitymować się m.in. dorobkiem orzeczniczym, w tym doniosłymi społecznie lub precedensowymi orzeczeniami. Wymóg ten wprowadziła przywołana wyżej nowelizacja ustawy o KRS. Wiele zgłoszonych kandydatur to sędziowie sądów szczebla podstawowego, wobec których otwarta pozostaje kwestia legitymowania się wybitnym dorobkiem orzeczniczym.
Utajnienie informacji zawartych w zgłoszeniach, czy kwalifikacji kandydatów do KRS skutkuje pozbawieniem nie tylko społeczeństwa, ale i dużej części posłów i senatorów RP możliwości realnego, czynnego udziału w procedurze. Nie można zaakceptować udział w głosowaniu na faktycznie anonimowego kandydata. Komisja Praw Człowieka zgadza się w tym kontekście z poglądami przeważającej części komentatorów, że tak przeprowadzony wybór skutkuje powołaniem organu, którego legalność (konstytucyjność) może być skutecznie podważona. W praktyce oznacza to, że każdy sędzia sądu powszechnego powołany przez Prezydenta RP na wniosek KRS (art. 179 Konstytucji RP) może być objęty wnioskiem o wyłączenie z orzekania.
Zdaniem Komisji zaprezentowany w dniu 6.03.2018 r. sposób działania Sejmu RP stanowi bezpośrednie, fundamentalne zagrożenie dla ustroju Rzeczypospolitej Polskiej jako demokratycznego państwa prawnego.
Przewodnicząca Komisji Praw Człowieka
przy Krajowej Radzie Radców Prawnych
Magdalena Witkowska