Stanowisko Komisji Praw Człowieka przy Krajowej Radzie Radców Prawnych w sprawie zajść w Warszawie po zatrzymaniu aktywistki LGBT+

Komisja Praw Człowieka przy Krajowej Radzie Radców Prawnych w związku z wydarzeniami, jakie miały miejsce w Warszawie w dniach 7-8.08.2020 r. po zatrzymaniu aktywistki LGBT+, wyraża głębokie zaniepokojenie prezentowanymi przez media  i obrońców zatrzymanych relacjami z przebiegu interwencji policyjnych wobec osób biorących udział w demonstracjach na znak solidarności z zatrzymaną aktywistką LGBT+  wskazujących na użycie siły nieproporcjonalnej do okoliczności oraz na niehumanitarne traktowanie zatrzymanych nakierowane w szczególności na osoby demonstrujące przynależność do mniejszości seksualnych, ale także na nieuzasadnione interwencje wobec osób przypadkowych nie mających związku z demonstracjami.

Mając na uwadze zasady sprawowania władzy publicznej w demokratycznym państwie prawnym, a w tym obowiązek zapewnienia przez państwo bezpieczeństwa i równości wobec prawa obywatelom, Komisja wyraża oczekiwanie, że odpowiednie służby podejmą działania w sprawie wyjaśnienia prezentowanych przez media ekscesów i zapobiegać będą w przyszłości wszelkim aktom nadużycia władzy oraz dyskryminacji i nietolerancji wobec osób LGBT+.

Komisja Praw Człowieka Krajowej Rady Radców Prawnych wyraża również zaniepokojenie niezapewnieniem przez władze publiczne prawa do obrony osobom zatrzymanym. Krajowa Rada Radców Prawnych już w czerwcu 2018 r. zwracała uwagę na konieczność i wagę, ze względu na prawo do rzetelnego procesu, implementacji przez Polskę Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE z dnia 22 października 2013 roku w sprawie dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej o pozbawieniu wolności i prawa do porozumienia się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności.

Dyrektywa 2013/48, którą organy krajowe są obowiązane stosować bezpośrednio,  wprowadza szereg regulacji gwarantujących urzeczywistnienie skutecznego prawa do obrony, a tym samym prawa do rzetelnego procesu na etapie postępowania przygotowawczego. Brak realizacji tych gwarancji przez Polskę może skutkować uwzględnianiem skarg obywateli polskich przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, a także rodzić obawy, czy orzeczenia sądów polskich w sprawach karnych będą przez sądy europejskie uznawane wobec braku gwarancji rzetelnego procesu.

Wydarzenia w Warszawie unaoczniły, że prawo dostępu do obrońcy od momentu zatrzymania wydaje się nie być w Polsce respektowane. W  trosce o gwarancję skutecznego prawa do obrony polskich obywateli oraz poszanowanie prawa do rzetelnego procesu Komisja Praw Człowieka przy Krajowej Radzie Radców Prawnych apeluje do władz polskich o podjęcie stosownych działań legislacyjnych mających na celu implementację Dyrektywy 2013/48.

Komisja wyraża podziękowania tym wszystkim Koleżanko i Kolegom radcom prawnym i adwokatom, którzy  zaoferowali natychmiastową pomoc prawną osobom zatrzymanym.

Przewodnicząca Komisji Praw Człowieka
przy Krajowej Radzie Radców Prawnych

Magdalena Witkowska