Stanowisko Prezydium KRRP w sprawie obowiązku raportowania schematów podatkowych

Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z niepokojem przyjęło proponowane przez Ministerstwo Finansów zmiany w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja Podatkowa dotyczące zasad obowiązkowego raportowania schematów podatkowych.  

Ministerstwo Finansów wskazuje, że wprowadzenie uregulowań dotyczących ujawniania informacji o schematach podatkowych Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej wynika z konieczności wdrożenia postanowień Dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. Rozwiązania, które proponuje wykraczają jednak w  sposób znaczący poza ramy przewidziane w Dyrektywie, która przewiduje jedynie obowiązek raportowania schematów transgranicznych (z wyłączeniem schematów krajowych), wskazując jednocześnie, że każde państwo członkowskie jest zobowiązane podjąć niezbędne środki w celu zapewnienia pośrednikom (promotorom) prawa do uchylenia się od obowiązku raportowania schematów podatkowych m. in. w sytuacji, gdy pośrednika (promotora) obowiązuje tajemnica zawodowa.

Wbrew uzasadnieniu projektu proponowane regulacje nie zapewniają szerokiej ochrony tajemnicy zawodowej radców prawnych, a wręcz prowadzić mogą do jej naruszenia, podważając tym samym wzajemne zaufanie pomiędzy radcą prawnym a klientem.

Na samorządzie zawodowym radców prawnych spoczywa obowiązek czuwania nad przestrzeganiem przez radców prawnych tajemnicy zawodowej, a realizacja tego obowiązku stanowi element sprawowania pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu radcy prawnego. Z tego powodu Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych postanowiło wyrazić swoje negatywne stanowisko co do proponowanych rozwiązań.

Przekazywanie przez radcę prawnego informacji o schemacie podatkowym – nawet bez ujawniania tożsamości korzystającego ze schematu – może prowadzić do naruszenia tajemnicy zawodowej ze względu na zakres przekazywanych danych, który może pozwalać na identyfikację korzystającego ze schematu. Ponadto projekt przewiduje możliwość zwolnienia promotora (w tym radcy prawnego) z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, nie wskazując jednocześnie trybu i podmiotu, który mógłby to zrobić. Odnosząc się do wcześniejszych propozycji Ministerstwa Finansów, wskazujących na klienta radcy prawnego jako podmiot właściwy do zwolnienia go z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, stanowczo podkreślić należy, że ustawa o radcach prawnych takiej możliwości nie przewiduje.

Wyraźnego zaznaczenia wymaga, że zachowanie tajemnicy zawodowej jest obowiązkiem radcy prawnego, a jej naruszenie może skutkować pociągnięciem do odpowiedzialności zarówno dyscyplinarnej jak i karnej. Tajemnica zawodowa służy nie tylko klientom radcy prawnego, ale stanowi element prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i całego systemu ochrony prawnej w demokratycznym państwie.

Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych z powyższych względów rekomenduje poprzestanie w projekcie na rozwiązaniach przewidzianych w Dyrektywie Rady (UE) 2018/822 z dnia 25 maja 2018 r. W imieniu członków samorządu radców prawnych oczekujemy odstąpienia od wprowadzenia w stosunku do zawodów zaufania publicznego takich, jak radcowie prawni, dodatkowych obowiązków sprawozdawczych czy informacyjnych w zakresie schematów podatkowych.  Za wystarczające w tym zakresie uznać należy wynikające z Dyrektywy Rady zobowiązanie radcy prawnego do poinformowania klienta o istniejącym obowiązku raportowania schematów podatkowych przez klienta.