Stanowisko Prezydium KRRP z dnia 25 listopada 2021 r. dotyczące orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie o sygnaturze K 6/21

Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych wyraża przekonanie, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego („TK”) z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie o sygnaturze K 6/21 zmierza do zniesienia gwarantowanej Europejską Konwencją Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 r. („EKPC”)  ochrony praw indywidualnych i odebrania obywatelom możliwości ubiegania się o skuteczną ochronę ich praw przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu („ETPCz”).

Wydanie orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygnaturze K 6/21 przekracza określony w art. 188 Konstytucji RP zakres właściwości tego organu, gdyż kompetencje Trybunału obejmują wyłącznie kontrolę konstytucyjności norm prawnych, nie zaś orzeczeń sądowych, w tym orzeczeń sądów i trybunałów europejskich. Dodatkowo, zgodnie z art. 32 ust. 1 EKPC to ETPCz jest wyłącznie właściwy do rozpoznania wszystkich spraw dotyczących interpretacji i stosowania EKPC, zaś zgodnie z art. 9 Konstytucji RP do polskiej tożsamości konstytucyjnej należy przestrzeganie wiążącego Polskę prawa międzynarodowego.

Rzeczpospolita Polska po wydaniu niekorzystnego dla niej wyroku w sprawie Xero Flor, na gruncie którego zainicjowane zostało postępowanie w sprawie K 6/21, nie skorzystała z uprawnienia do kontroli tego wyroku przez Wielką Izbę ETPCz. Tym samym uznany został ostateczny jego charakter. Zgodnie zatem z art. 46 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 1950 r., w związku z art. 9 Konstytucji RP, Rzeczpospolita Polska jest zobowiązana do wykonania ostatecznego wyroku ETPCz. EKPC nakłada bowiem na Państwa obowiązki, które powinny być respektowane przez wszystkie organy władzy publicznej w Państwach będących stroną tej umowy międzynarodowej, w tym sądy i trybunały krajowe.

Wydane przez TK w dniu 24 listopada 2021 r. orzeczenie w sprawie K 6/21 może w przyszłości stanowić podstawę do kwestionowania orzeczeń ETPC, z którymi nie będzie zgadzała się Rzeczpospolita Polska, co może wpłynąć niekorzystnie na standardy ochrony praw człowieka w Polsce.