Wizyta Prezydium KRRP i Dziekanów OIRP w Brukseli- praworządność, cyfryzacja i przyszłość zawodu

Pierwszy dzień rozpoczęto wizytą w Stałym Przedstawicielstwie RP przy UE oraz niezwykle interesującą rozmową z Panią Ambasador Agnieszką Bartol. Przy udziale ekspertów z Wydziału Prawnego i Wydziału ds. Sprawiedliwości omówiono bieżący zakres prac z agendy unijnej, szczególnie w obszarze prawa upadłościowego, prawa cywilnego, karnego, raportów Komisji Europejskiej o praworządności.

Tematem rozmów była także cyfryzacja systemów wymiaru sprawiedliwości w UE w kontekście przygotowywanej przez KE strategii w tym zakresie, wykorzystania AI, która w ocenie KIRP może zwiększyć skuteczność, odporność i bezpieczeństwo systemów sądownictwa w UE oraz dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Prezes Włodzimierz Chróścik poinformował o niedawno przygotowanych przez naszą Izbę rekomendacjach w zakresie zastosowania generatywnej sztucznej inteligencji w praktyce prawniczej.

Spotkanie było także okazją do przekazania informacji o udanej kolejnej już edycji międzynarodowej konferencji FIDE w Katowicach, współorganizowanej przez KIRP, która odbyła się z udziałem sędziów i innych unijnych przedstawicieli, w tym także komisarza Michaela McGratha. Podczas rozmowy szczególną uwagę zwrócono na przyjętą w Radzie Europy Konwencję na rzecz ochrony zawodu prawniczego, którą Polska podpisała jako jedna z pierwszych. Wyraziliśmy przekonanie, że nie tylko państwa członkowskie UE zostaną jej sygnatariuszami i ratyfikują ten dokument, ale także wspólnie będziemy zabiegać o przystąpienie UE do tej Konwencji.

Podkreślona została bardzo dobra współpraca Stałego Przedstawicielstwa RP przy UE z nowo otwartym Przedstawicielstwem KIRP w Brukseli. Zapewniliśmy przy tym o stałej gotowości KIRP do wsparcia eksperckiego SPRP przy unijnych wnioskach legislacyjnych w obszarze sprawiedliwości, co zostało bardzo pozytywnie odebrane.

Polska Prezydencja przewodniczy pracom Rady UE do końca czerwca 2025 r., następnie stery przejmie Dania z równie ambitną co Polska agendą. Ten sześciomiesięczny okres to bardzo intensywny i ważny czas wzmacniania polskiego głosu na arenie brukselskiej, w tym zawodu radcy prawnego, który jest ważną częścią europejskiej wspólnoty prawnej.

Spotkanie z eurodeputowanymi oraz przedstawicielami KE z DG Justice otworzyła Pani Europoseł Kamila Gasiuk-Pihowicz. Spotkania z eurodeputowanymi do Parlamentu Europejskiego były okazją do omówienia bardzo istotnej roli tej instytucji w procesie legislacyjnym. Szczególną uwagę zwraca perspektywa trwających procesów deregulacji, które przeprowadzane są w formie pakietów pn. Omnibus. Czwarty Pakiet Omnibusa ma doprowadzić do poprawy jasności i spójności przepisów oraz eliminacji nakładających się, nadmiernych lub przestarzałych regulacji, a także zmniejszenia obciążeń administracyjnych o 25%, a dla MŚP nawet o 35% do 2029 roku.

Drugi dzień wizyty rozpoczęliśmy w siedzibie CCBE, gdzie delegację radców prawnych powitał Sekretarz Generalny – Simone Cuomo. Niezwykle cenna była prezentacja obszarów działalności CCBE oraz jej struktury, przedstawiona przez Annę Smolińską i Annę Drozd – doradczynie prawne w komitetach tej organizacji. Wartym podkreślenia jest fakt, że CCBE zrzesza obecnie prawie 1 mln prawników. CCBE współpracuje z wieloma organizacjami prawniczymi na całym świecie, wspierając niezależność zawodu prawniczego, dostęp do wymiaru sprawiedliwości, praworządność oraz zdolność wszystkich prawników do swobodnego wykonywania zawodu. Wkład merytoryczny radców prawnych występujących z ramienia KIRP został bardzo pozytywnie oceniony.

Kolejne spotkanie odbyło się w biurze Przedstawicielstwa KIRP w Brukseli, podczas którego r. pr. Katarzyna Lachowicz przedstawiła działalność Przedstawicielstwa i zakres współpracy z izbami prawniczymi z innych państw europejskich, a także opowiedziała o unijnym procesie decyzyjnym i legislacyjnym.

W drugiej części dnia delegacja wzięła udział w debacie w Parlamencie Europejskim z udziałem Petera Csonki – p.o. Dyrektora Dyrekcji ds. Polityk Wymiaru Sprawiedliwości oraz przedstawicieli KE z DG Justice. Spotkanie to zorganizowane zostało przez Przedstawicielkę KIRP we współpracy z Europoseł Magdaleną Adamowicz. Dyskusję otworzyła Pani Europoseł Kamila Gasiuk-Pihowicz wraz z Prezesem Chróścikiem.

W swojej wypowiedzi Pani Europoseł podkreśliła, że przedstawiciele Parlamentu Europejskiego, obok reprezentantów państw członkowskich, przedstawicieli biznesu, a także środowisk prawniczych, biorą obecnie udział w strategicznej dyskusji na temat cyfryzacji wymiaru sprawiedliwości, zmian prawa cywilnego czy prawa spółek w ramach Forum Wysokiego Szczebla ds. Sprawiedliwości na rzecz Wzrostu Gospodarczego, pod patronatem komisarza Michaela McGratha.

Wyniki tych dyskusji wniosą ważny wkład w potencjalne nowe inicjatywy ustawodawcze i nielegislacyjne w wymienionych obszarach. Pani Poseł zwróciła uwagę, że jedną z proponowanych w ramach tych rozmów koncepcji jest tzw. 28. reżim prawny, który stanowi element polityki wzmacniania konkurencyjności podmiotów innowacyjnych na rynku wewnętrznym, stanowiąc uproszczoną formułę spółki wyjętą poza 27 systemów krajów UE, z szybkim procesem umożliwiającym rejestrację firmy potencjalnie w ciągu 48 godzin.

Następnie głos zabrał Prezes Włodzimierz Chróścik, który podkreślił, że jako reprezentanci ponad 60 tys. radców prawnych jesteśmy zainteresowani stałym dialogiem z Komisją Europejską na temat przyszłych rozwiązań regulacyjnych. Wspólnej dyskusji wymagają kwestie możliwości wykorzystania AI w wymiarze sprawiedliwości, które niosą za sobą zarówno szanse, jak i pewne ryzyka. Szczególną uwagę zwróciły prace nad wnioskiem legislacyjnym, który miał uregulować odpowiedzialność za sztuczną inteligencję. W tej kadencji instytucjonalnej zdecydowano o jego wycofaniu. Prezes podkreślił, że takie obszary wymagają szerokiej dyskusji.

Zwrócił również uwagę na istotę rozmów wokół kształtu przyszłego budżetu unijnego. Podkreślenia wymaga bowiem potrzeba dostępności finansowania na podnoszenie kwalifikacji w obszarze cyfrowym w wymiarze sprawiedliwości, obejmującym także naszą grupę zawodową.

Dyrektor Peter Csonka przedstawił najważniejsze tematy z zakresu prawa cywilnego, prawa karnego, procedury karnej, a także reformy wymiaru sprawiedliwości ukierunkowanej na digitalizację procedur, w tym możliwość stosowania wideopołączeń w przypadku spraw karnych o charakterze transgranicznym.

Dyrektor Csonka szeroko omówił tematy poruszane w ramach Forum Wysokiego Szczebla ds. Sprawiedliwości na rzecz Wzrostu Gospodarczego oraz Forum Wysokiego Szczebla w sprawie przyszłości wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych. Są to platformy strategicznych dyskusji politycznych na temat rozważanych zmian w wymiarze sprawiedliwości, a także nowych koncepcji, które przykładowo znajdują już swoje zastosowanie w niektórych państwach członkowskich, ale badana jest zasadność ich harmonizacji na poziomie UE – jak np. regulacji ogólnounijnych umożliwiających finansowanie procesów sądowych przez osoby trzecie.

We wspólnej dyskusji pojawiły się kwestie skuteczności egzekwowania sankcji nałożonych na Rosję w wyniku agresji zbrojnej na Ukrainę, przyszłości współpracy sądowej w ujęciu transgranicznym i wzajemnego uznawania orzeczeń, a także rozważanego wzmocnienia zakresu zadań i roli agencji i organów UE, takich jak Europol, Eurojust, EPPO. Poruszono kwestie mechanizmów i narzędzi oceny praworządności, walki z dezinformacją, Przewodnicząca Komisji Zagranicznej – Alicja Jagielska-Burduk podkreśliła, że istotnym jest, by Konwencja na rzecz ochrony zawodu prawniczego została podpisana przez jak największą ilość państw, a także by uzyskać szerokie poparcie dla jej ratyfikacji w najbliższej przyszłości również przez UE.

W podsumowaniu dyskusji moderowanej przez r. pr. Katarzynę Lachowicz wyłonił się wniosek, iż skuteczny wymiar sprawiedliwości jest warunkiem wstępnym dla wzrostu gospodarczego, rozwoju konkurencyjności i budowania wielowymiarowej odporności UE, szczególnie na tle obecnej sytuacji geopolitycznej. Wyższy poziom cyfryzacji, wzrost umiejętności to nie tylko oszczędności dla państw członkowskich, firm i obywateli, ale także duża szansa na usprawnienie wielu procedur w sądownictwie i codziennej praktyce zawodów prawniczych.

Rozmowy na temat zmian legislacyjnych w wymiarze sprawiedliwości były kontynuowane podczas uroczystej kolacji w gronie polskich eurodeputowanych z Komisji LIBE i JURI.

Poprzedni slajd

1 / 4

Następny slajd