Wyniki badania ELSA Poland „Studenci Prawa w Polsce” 2025

Finał podsumowujący badanie miał miejsce 10 lipca 2025 roku i został zorganizowany przez ELSA Poland oraz Fundację Rozwoju Naukowego ELSA Poland. Podczas wydarzenia zaprezentowano raport ukazujący, jak studentki i studenci prawa postrzegają swoją edukację, zdobywane doświadczenia zawodowe oraz przyszłość w zawodach prawniczych. W 26. edycji ogólnopolskiego badania wzięło udział 1092 respondentów.

Wśród zagadnień poruszonych w ankiecie znalazły się między innymi:

• poziom zadowolenia z jakości kształcenia na wydziałach prawa w Polsce;
• formy uczestnictwa w wydarzeniach (np. wykłady, ćwiczenia, laboratoria, panele dyskusyjne, koła naukowe, warsztaty);
• udział w zajęciach rozwijających umiejętność komunikacji prawniczej;
• przygotowanie do wyjaśniania skomplikowanych kwestii prawnych w sposób przystępny dla osób bez wykształcenia prawniczego;
• działania zwiększające świadomość prawną społeczeństwa;
• kompetencje przydatne w zawodzie prawnika;
• wybór aplikacji prawniczych oraz możliwych ścieżek kariery po ukończeniu studiów.

Szeroki zakres pytań dotyczył również praktyk zawodowych, w tym między innymi rodzaju powierzanych studentom zadań, charakteru (płatne/bezpłatne) odbywanych praktyk, najczęściej wybieranych miejsc ich realizacji oraz czynników wpływających na decyzję o wyborze konkretnej instytucji.

Raport zawiera również analizę rynków prawniczych w miastach, w których studiują osoby uczestniczące w badaniu.

O komentarz do badania poprosiliśmy Wiceprezesa KRRP Bartosza Opalińskiego, odpowiedzialnego za obszar aplikacji w naszym samorządzie:

Jako dostateczny oceniono poziom kontaktów studentów z potencjalnymi praktykodawcami (kancelarie). Niewątpliwie możliwość odbywania przez studentów praktyk w kancelariach jest doskonałym sposobem rozwijania ich umiejętności praktycznych, gdyż umożliwia pracę na rzeczywistych aktach spraw, w których występują radcowie prawni jako pełnomocnicy i obrońcy.

Badanie wskazuje, że większy nacisk powinno się włożyć w zachęcenie studentów do uczestnictwa w oferowanych symulacjach rozpraw, moot courts czy też konkursach krasomówczych, czyli wszystkich tych aktywnościach, które wzmacniają umiejętności miękkie, takie jak sztuka retoryki, erystyki, argumentacji i przekonywania. Bardzo duża grupa respondentów podkreśla, że w zawodzie prawnika przydatne są umiejętności, takie jak: pisanie pism procesowych (62%), skuteczne komunikowanie się (57,7%) autoprezentacja i przemawianie publiczne (ponad 50%). Jednocześnie rozwój tych umiejętności w czasie trwania studiów studenci ocenili na poziomie nieco wyższym niż dostateczny.

Studenci zwracają uwagę na niewystarczający poziom przedstawiania w toku studiów kwestii dotyczących aplikacji prawniczych. Wydaje się konieczne zwiększenie świadomości studentów w tym zakresie, gdyż aplikacja jest zdecydowanie najlepszą drogą uzyskania uprawnień do wykonywania zawodu radcy prawnego i – jak wynika z badania – aplikacja ta cieszy się olbrzymim zainteresowaniem.

Badanie ELSA jest bardzo cennym źródłem wiedzy dla samorządu radców prawnych, który w ramach prowadzenia aplikacji nie tylko nieustannie upraktycznia formę zajęć, lecz także dostrzega znaczenie patronatu jako formy nadzoru i wsparcia przekazywanego aplikantowi przez doświadczonego radcę prawnego. Ta forma doskonalenia zawodowego przez aplikantów, również na podstawie prowadzonych w kancelariach spraw przed sądami i urzędami, jak też zapoznawanie się z metodologią wydawania opinii prawnych, są wciąż oczekiwanym i efektywnym sposobem nabycia umiejętności zawodowych podczas aplikacji

Oprócz danych statystycznych raport został wzbogacony o odpowiedzi otwarte, co czyni go cennym źródłem wiedzy nie tylko dla środowiska akademickiego, lecz także dla kancelarii, instytucji publicznych i samorządów zawodowych. Pełna wersja raportu ELSA Poland znajduje się poniżej.