II Kongres Prawników Polskich zakończony

04 czerwca 2019

1 czerwca w Poznaniu odbył się II Kongres Prawników Polskich. Organizatorami kongresu były Krajowa Rada Radców Prawnych, Naczelna Rada Adwokacka i Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia. Podczas kongresu, w którym udział wzięło blisko tysiąc przedstawicieli zawodów prawniczych, dyskutowano o aktualnych, ważnych z punktu widzenia obywatela, problemach dotyczących polskiego wymiaru sprawiedliwości, prawie obywateli do sądów, zmianach w sądownictwie administracyjnym czy przeciwdziałaniu mowie nienawiści. Poznański kongres był kontynuacją działań głównych środowisk prawniczych, zapoczątkowanych na pierwszym kongresie, który odbył się 20 maja 2017 r. w Katowicach.

Spotkanie było podzielone na trzy części. Podczas pierwszego panelu, zatytułowanego „Nie ma wolności bez niezależności”, poruszono kwestie związane z niezależnością sądów oraz niezawisłością sędziów. Omówiono również niepokojące aspekty dotyczące postępowań dyscyplinarnych wszczynanych przeciwko sędziom.

W trakcie drugiej części kongresu – „Prawo do sądu oraz niezależność prawników” analizowano problemy zmian w kodeksie postępowania cywilnego oraz sądownictwa administracyjnego. Podjęto także próbę odpowiedzi na pytanie czy tajemnica zawodowa adwokatów i radców prawnych oraz ich niezależność są ,,przywilejem korporacyjnym” czy gwarancją prawa do sądu.

„Przeciwdziałanie mowie nienawiści” to tytuł ostatniego panelu, moderowanego przez Prezesa KRRP Macieja Bobrowicza. W trakcie dyskusji wyjaśniono wiele kwestii socjologicznych i prawnych związanych z nasilającym się w ostatnich latach zjawiskiem mowy nienawiści. Uczestnicy panelu zastanawiali się, dlaczego ściganie przestępstw mowy nienawiści jest takie trudne. Przedstawiono również konkretne rozwiązania prawne, które mogłyby tę sytuację zmienić.

II Kongres Prawników Polskich zakończył się jednogłośnym przyjęciem uchwały, zawierającej postulaty dotyczące dyskutowanych zagadnień. Zaapelowano w niej o wprowadzenie konkretnych regulacji dotyczących sądownictwa, m.in. o rozdział funkcji Ministra Sprawiedliwości z funkcją Prokuratora Generalnego. Sygnatariusze uchwały wezwali również do utrzymania tajemnicy zawodowej radców prawnych i adwokatów, bez której niemożliwe byłoby wykonywanie zawodu. W ostatniej części dokumentu uczestnicy kongresu zaapelowali do wszystkich sił politycznych w Polsce o zaprzestanie stosowania mowy nienawiści.

Uchwała II Kongresu Prawników Polskich:

Ochrona praw i wolności konstytucyjnych wymaga niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądownictwa, adwokatów, radców prawnych oraz samorządów zawodów zaufania publicznego, przy oczywistym poszanowaniu porządku konstytucyjnego Państwa.

I. Jako Kongres Prawników Polskich domagamy się wprowadzenia regulacji uwzględniających poniższe postulaty:

Samozarządzanie sędziów wraz z Krajową Radą Sądownictwa zamiast nadzoru Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego.
Poszerzenie możliwości udziału obywateli w wymiarze sprawiedliwości.
Jawność i rzetelność sądowego postępowania dyscyplinarnego dla sędziów i prokuratorów zamiast politycznego inkwizycyjnego postępowania przed spec-sądami.
Rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego jako warunek odpolitycznienia prokuratury.
Ograniczenie funkcji śledczych zasadniczym elementem zapewnienia rzetelnego udziału prokuratora w wymiarze sprawiedliwości.

II. Ponadto Kongres uważa, że tylko niezależny adwokat i radca prawny może odważnie występować w obronie praw i wolności oraz godności ludzkiej. Niezależność zaś adwokatów i radców prawnych wymaga istnienia mechanizmów jej ochrony, a w szczególności istnienia silnego i niezależnego od władzy państwowej samorządu wyposażonego w autonomiczne sądownictwo dyscyplinarne i nienaruszalną tajemnicę zawodową. Bez tych wartości żaden człowiek nie może liczyć na urzeczywistnienie prawa do sprawiedliwego sądu, obrony i realizacji wszystkich swoich praw i wolności.

III. Kongres stwierdza, że mowa nienawiści jest dziś jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla, zarówno trwałości społeczeństwa obywatelskiego, jak i demokracji. Jest ona bowiem żywym narzędziem wykorzystywanym nie tylko przez zwykłych obywateli, ale nade wszystko stanowi oręż w rękach polityków czy osób chcących wpływać na społeczne nastroje. Sprzyja temu rozpowszechnione poczucie bezkarności wśród hejterów, siewców mowy nienawiści.

To niezwykle negatywne zjawisko rozpowszechniło się w Polsce w ostatnich latach. Wskazują na to badania socjologiczne, w których znaczna część obywateli wskazuje, że z mową nienawiści spotyka się niemal codziennie. Niesie to za sobą groźne konsekwencje zwłaszcza dla młodzieży, która jest szczególnie podatna na tego typu agresywne i jednocześnie sugestywne oddziaływania.

Uczestnicy II Kongresu Prawników wyrażają swój zdecydowany sprzeciw wobec mowy nienawiści. Zjawisko to winno być w Polsce zwalczane z całą stanowczością prawa przy współdziałaniu wszystkich instytucji: władz publicznych, polityków, mediów, oświaty, wymiaru sprawiedliwości. Potrzebne są ogólnospołeczne kampanie informacyjne wskazujące jak mowę nienawiści rozpoznać i jak jej przeciwdziałać. Tylko razem, łącząc siły wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za Polskę można skutecznie zwalczać to niepokojące zjawisko.

Uczestnicy II Kongresu Prawników Polski zwracają się z apelem do wszystkich sił politycznych w Polsce o zaprzestanie stosowania mowy nienawiści. Trzeba w Rzeczypospolitej wdrożyć pakt na rzecz zwalczania mowy nienawiści. Pakt rozumiany jako apolityczna, obywatelska idea, która winna łączyć wszystkie siły polityczne i społeczne w przeciwstawianiu się wszechobecnej agresji i nietolerancji.