Opinia KRRP w sprawie projektów rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości dot. opłat za czynności radców prawnych wsparta przez inne organy
Opinia Krajowej Rady Radców Prawnych w sprawie projektów rozporządzeń Ministra Sprawiedliwości dot. opłat za czynności radców prawnych została wsparta przez inne organy biorące udział w konsultacjach społecznych.
Krajowa Rada Sądownictwa negatywnie oceniła kierunek zmian legislacyjnych zmierzający do istotnego obniżenia opłat za czynności adwokackie i czynności radców prawnych zarówno w przypadku spraw z wyboru jak i z urzędu. Wskazano, że uzasadnienia projektowanych rozporządzeń oparto na błędnych założeniach, że koszty adwokackie/radcowskie przysługują pełnomocnikowi procesowemu, podczas gdy sąd zasądza koszty na rzecz strony wygrywającej sprawę, a nie jej pełnomocnika. Podkreślono, że proponowane stawki w odniesieniu do większości kategorii spraw, wymagających od pełnomocnika znacznego nakładu pracy są zbyt niskie, gdyż stanowią powrót do stawek odpowiednich kilkanaście lat temu (stanowisko nr 1).
Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa w przedstawionym stanowisku wskazała m.in., że stawki przedstawione w projekcie rozporządzenia znacząco odbiegają od stawek rynkowych za prowadzenie poszczególnych rodzajów spraw i z tych względów należałoby rozważyć, czy taka regulacja nie stawia w niekorzystnej sytuacji strony wygrywającej proces i nie ogranicza dostępu do profesjonalnej pomocy prawnej osobom będącym w przeciętnej sytuacji majątkowej. Ponadto, w stanowisku tym podniesiono również, że uwzględnienie trudnej sytuacji majątkowej stron postępowania następuje w trybie art. 102 k.p.c., a zróżnicowana sytuacja materialna społeczeństwa nie uzasadnia ogólnego obniżania opłat za czynności profesjonalnych pełnomocników. Za niewłaściwe uznano również ustalanie wysokości opłat w przypadku spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym, w taki sposób, aby były zgodne z aktualnym systemem teleinformatycznym, który ma przecież służyć realizacji celów postępowania, nie zaś je wyznaczać. (stanowisko nr 2).
W opinii Sądu Najwyższego zasadność obniżenia stawek opłat za czynności radców prawnych może budzić wątpliwości ze względu na to, że kwoty zasądzane tytułem zwrotu kosztów procesu powinny odpowiadać rynkowym stawkom wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika. Zastrzeżenia zgłoszono również do wysokości niektórych zaproponowanych stawek, które istotnie odbiegają od stawek rynkowych (stawki w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz spraw z zakresu stosunków małżeńskich, stawki w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym). Odnosząc się do rozporządzenia dot. tzw. stawek z urzędu, krytycznie oceniono powrót do poprzednio obowiązującego mechanizmu ustalania wysokości opłaty, wskazując na brak uzasadnienia takiego działania. (stanowisko nr 3).
W uwagach wpływających od prezesów poszczególnych sądów zwracano uwagę na oderwanie proponowanych projektem stawek od stawek rynkowych, nieuzasadnione zróżnicowanie stawek wynagrodzenia w zależności od źródła umocowania pełnomocnika, iluzoryczność zwrotu kosztów procesu stronie wygrywającej spór, a także na nieadekwatną wysokość stawek w poszczególnych rodzajach spraw m.in. w sprawach z zakresu prawa pracy (stanowisko nr 4,5,6).
Materiał OBSiL
Stanowisko Nr 2 – Prokuratoria Generalna SP