Powstaje pierwszy słownik terminów prawniczych w polskim języku migowym – KIRP jest partnerem społecznym projektu

– Istnienie takiego słownika jest po prostu koniecznością – powiedział Prezes KRRP Włodzimierz Chróścik, przemawiając podczas konferencji poświęconej realizacji projektu „Leksykografia dla społeczeństwa: słownik terminów prawniczych w polskim języku migowym”, która odbyła się 28 listopada na Uniwersytecie Warszawskim. – Jestem zaszczycony, że jako Krajowa Izba Radców Prawnych mogliśmy włączyć się w przygotowanie takiego słownika. Tym bardziej, że w tym roku obchodzimy jubileusz 40-lecia istnienia naszego zawodu – zawodu, który w swoje DNA ma wpisaną troskę o człowieka.

Sesja poświęcona omówieniu projektu „Leksykografia dla społeczeństwa: słownik terminów prawniczych w polskim języku migowym” była częścią ogólnopolskiej konferencji naukowej „Badania nad polskim językiem migowym (PJM) i g/Głuchotą 3: Terminologia specjalistyczna”. Projekt realizuje zespół Pracowni Lingwistyki Migowej Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego pod kierownictwem prof. Pawła Rutkowskiego przy udziale partnerów społecznych: Krajowej Izby Radców Prawnych oraz Instytutu Spraw Głuchych.

Wydarzenie zaszczycił swoją obecnością Rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. dr hab. Alojzy Z. Nowak oraz Dziekan Wydziału Polonistyki UW prof. dr hab. Zbigniew Greń. Krajową Radę Radców Prawnych reprezentował Prezes Włodzimierz Chróścik, Marta Kruk, Przewodnicząca Komisji Promocji Zawodu KRRP oraz Adam Król, Członek Komisji Promocji Zawodu KRRP.

Otwierając spotkanie, prof. Rutkowski wskazał, że nie byłoby tej konferencji bez zaangażowania samorządu radców prawnych. To właśnie radcowie prawni dostrzegli braki w terminologii prawniczej w polskim języku migowym. Wielu prawników z codziennej praktyki wie, że udzielanie pomocy prawnej osobom głuchym wiąże się z wieloma problemami, których źródłem są m.in. istotne braki terminologii prawniczej w PJM, które narażają osoby głuche na ryzyko podejmowania błędnych decyzji oraz potencjalne manipulacje innych uczestników obrotu prawnego.

Zwrócił na to uwagę Prezes Chróścik, mówiąc: „W polskich warunkach osoby głuche nadal są zbyt często wykluczane komunikacyjnie, a ich interesy nie są należycie zabezpieczone. Jako środowisko prawnicze nie możemy i nie chcemy się na to zgodzić. Stworzenie słownika, który zaproponuje fizyczną formę dla kluczowych pojęć prawnych będzie jak klucz otwierający drzwi do prawnego bezpieczeństwa głuchych. Dzięki temu głusi będą mogli lepiej wyrazić swoje potrzeby, a my, radcowie prawni, pełniej zrozumieć swoich klientów i skuteczniej wyjaśniać podejmowane działania”. 

Wymiernym efektem projektu będzie obszerny multimedialny słownik dostępny online, zbierający funkcjonujące już znaki migowe oraz proponujący nowe specjalistyczne pojęcia, które dotąd nie miały swoich jednoznacznych odpowiedników PJM. Publikacja będzie zatem pełniła zarówno rolę deskryptywną (dokumentacyjną), jak i preskryptywną (poprzez rekomendowanie nowego standardu leksykalnego). Opracowywany słownik stanie się pierwszym zbiorem terminów prawniczych w polskim języku migowym. Docelowo zostanie w nim zgromadzone ok. 1000 haseł wraz z filmami w PJM oraz ich transkrypcjami (kilkoma tysiącami filmów z nagraniami tekstów migowych).

Podczas konferencji została zaprezentowana testowa wersja słownika. Wersja ostateczna  będzie gotowa w połowie 2024 roku – wówczas, słownik wraz z pełną bazą filmów hasłowych i przykładowych zostanie udostępniony do pobrania na urządzenie użytkownika z możliwością użycia w innych aplikacjach.

Ponadto prelekcję pt. „Kontekst społeczny: g/Głusi w zawodach prawniczych i medycznych” wygłosiła Anna Lewandowska, aplikanta radcowska z Okręgowej Izby Radców Prawnych w Gdańsku i tłumaczka języka migowego.

„Słownik terminów prawniczych” opracowywany jest w ramach projektu naukowego pt. „Leksykografia dla społeczeństwa: słownik terminów prawniczych i medycznych w polskim języku migowym”, który otrzymał finansowanie Ministerstwa Nauki i Edukacji w programie „Nauka dla społeczeństwa”.