„Kobieta w branży prawniczej” – konferencja poświęcona sytuacji zawodowej i szansom na sukces kobiet-prawniczek

Radczynie prawne działające w świecie biznesu oraz prawniczki zaangażowane w działalność na rzecz samorządu radcowskiego dyskutowały o sytuacji kobiet w branży prawniczej oraz możliwościach godzenia kariery zawodowej i zaangażowania społecznego z życiem prywatnym podczas konferencji zorganizowanej przez Komisję Wspierania Rozwoju Zawodowego KRRP.

Spotkanie otworzył Prezes Krajowej Rady Radców Prawnych Włodzimierz Chróścik oraz Przewodniczący Komisji Wspierania Rozwoju Zawodowego KRRP Bartosz Opaliński.

– Gdy tylko pojawił się pomysł organizacji tej konferencji, stałem się jego wielkim entuzjastą – powiedział Prezes KRRP, Włodzimierz Chróścik. – Jestem feministą, z kobietami współpracuje mi się bardzo dobrze. Mogę z całym przekonaniem powiedzieć, że gdyby nie one nasz samorząd nie byłby dzisiaj w tym miejscu w którym jest. Wspieramy rozwój kobiety i ich działalność na rzecz samorządu – radczynie prawne powoli zajmują coraz więcej stanowisk w organach samorządu, zarówno na poziomie okręgowych izb radców prawnych, jak i  KRRP. Kobiety stanowią 58% członków naszego samorządu. Moim marzeniem jest, abyśmy wkrótce nie musieli organizować takich konferencji – aby miejsce oraz rola kobiet była tak oczywista, że nie będzie potrzeby zastanawiania się nad sposobami wyrównania szans zawodowych kobiet i mężczyzn.

Punktem wyjścia do dyskusji była prezentacja wniosków płynących z pierwszego w Polsce badania poświęconego sytuacji kobiet w branży prawniczej –  omówiła je r.pr. Agnieszka Dzięgielewska-Jończyk, Wiceprezeska Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Prawników Przedsiębiorstw, Członkini Rady Fundacji „Women in Law”. Raport pt. „Kobiety w branży prawniczej” został przygotowany przez Polskie Stowarzyszenie Prawników Przedsiębiorstw, Fundację „Women in Law” oraz kancelarię PwC Legal.

W badaniu wzięło udział niemal 600 respondentek. Ich wypowiedzi pozwoliły na nakreślenie obrazu sytuacji kobiet-prawniczek i próbę odpowiedzi na pytania, w jaki sposób fakt bycia kobietą wpływa na rozwój zawodowy, przebieg kariery oraz, czy możliwe jest pogodzenie kariery z pełnieniem innych ról społecznych. Wyniki ankiety pokazują niezbyt optymistyczny obraz: 85% prawniczek, które wzięły udział w badaniu doświadczyło pomniejszania własnych kompetencji ze względu na płeć, 71% odczuło, że bycie kobietą ma niekorzystny wpływ na decyzje przełożonych dotyczące ich kariery zawodowej, zaś 49% badanych zadeklarowało, że ma problemy z godzeniem kariery zawodowej ze sferą prywatną.

W panelu dyskusyjnym poświęconym wyzwaniom, z jakimi mierzą się prawniczki działające w biznesie oraz ich szansom na sukces zawodowy wzięły udział radczynie prawne: Dominika Stępińska-Duch, Izabela Nowacka, Magdalena Wiszniowska i Katarzyna Barańska. Dyskusję rozpoczęła refleksja na temat wyników przedstawionego wcześniej badania – zdaniem prelegentek skala wykazanego w nim umniejszania kobiet jest zatrważająca. Jednocześnie prelegentki zgodnie stwierdziły, że nie mają tego rodzaju negatywnych doświadczeń. Wskazały, że może wynikać to z faktu, że zawsze bardzo wyraźnie artykułowały swoje oczekiwania odnośnie relacji w miejscu pracy i ścieżki rozwoju zawodowego. Zgodnie też, jako jeden z czynników otwierających drogę do sukcesu kobiet wymieniły postawę przełożonych – ważne, aby były to osoby szanujące kobiety i wspierające ich rozwój. Zawód prawnika jest wymagający a kobiety-prawniczki  są surowiej oceniane niż koledzy i pracują ciężej niż mężczyźni – choćby dlatego kobiety powinny się wspierać, umacniać i dbać o siebie. Na pytanie, czy odniesienie sukcesu przez kobiety w branży prawniczej jest możliwe, panelistki odpowiedziały twierdząco. Jednocześnie wskazały, że ze względu na wielość pełnionych ról społecznych, kariery kobiet są trudniejsze, wymagają silnej osobowości, determinacji oraz wsparcia przełożonych.

W drugim panelu pt. „Kobiety w samorządzie – jak pogodzić pracę i zaangażowanie społeczne” – uczestniczyły zaangażowane w działalność na rzecz samorządu radczynie prawne: Urszula Nieborak (Wicedziekan Rady OIRP w Lublinie), Jolanta Czepe (Wicedziekan Rady OIRP w Koszalinie), Agnieszka Chrostowska-Bawół (Członkini Rady OIRP w Rzeszowie) oraz Magdalena Bartosiewicz (Członkini Komisji Praw Człowieka KRRP). Obchodzony w tym roku jubileusz 40-lecia samorządu radców prawnych to dobry moment do podsumowań, także tych dotyczących znaczenia i ich roli kobiet w samorządzie radcowskim. Panelistki pytane o powody, dla których zaangażowały się w działalność samorządową wskazały, że potrzeba aktywności społecznej wynika przede wszystkim z charakterów i sposobu postrzegania obowiązków radcy prawnego.  Radczynie opowiadały, że ich zaangażowanie w działalność samorządową zaczęło bardzo wcześnie, już na etapie aplikacji – dla jednych wzorem była postawa patrona, inne zainteresowały się ofertą samorządu dla młodych radców, w szczególności Forum Młodych Radców Prawnych. Motywacją stało się przekonanie, że warto to robić, bo samorząd radcowski jest przestrzenią, w której jest miejsce dla wszystkich, każdy jest ważny i jego głos ma znaczenie. Panelistki podkreślały, że samorząd określa ich całe życie – to platforma do nawiązywania relacji, budowania poczucia wspólnoty. Działalność samorządowa daje możliwość poznania wielu wartościowych ludzi i ogromną satysfakcję. Nie tylko praca na rzecz samorządu została tak wysoko oceniona przez radczynie prawne, także działania pro bono realizowane pod auspicjami samorządu radców prawnych przynoszą wymierne rezultaty – wsparcie instytucji daje większą wiarygodność i pozwala zrobić więcej. Czy da się połączyć zaangażowanie w działalność na rzecz samorządu z pracą zawodową? Zdaniem uczestniczek dyskusji tak tak, ale niekiedy odbywa się to kosztem życia prywatnego i  zawodowego, dlatego ogromnie ważna jest wyrozumiałość i wsparcie współpracowników i pracodawców oraz dobra organizacja pracy.

W ostatniej debacie pt. „Porozmawiajmy o swoim dobrostanie” wzięły udział: Agnieszka M. Staroń (coach, mentorka, trenerka, mediatorka i konsultantka biznesowa), Sabina Hołówko-Rusin (pedagożka, terapeutka autyzmu, neurologopedka), Alicja Baranowska (psycholożka, trenerka biznesu oraz coach) oraz Anna Baran (psycholożka, psychoterapeutka, coach). Uczestniczki panelu zdefiniowały dobrostan jako subiektywne odczucie szczęścia składające się z wielu obszarów (fizycznego, psychicznego, poznawczego i duchowego), które powinny  być utrzymywanie w równowadze. Jest to jednak trudną sztuką. Zwykle dobrostan zaburza dążenie do perfekcjonizmu, narzucanie sobie nazbyt wielu wymagań i surowa, krzywdząca samoocena. To szczególne zagrożenie dla kobiet-prawniczek, które zdają się dążyć do perfekcji w każdym aspekcie życia – być doskonałymi matkami,  partnerkami, właścicielkami firm, prawniczkami, działaczkami społecznymi. Takie postrzeganie siebie jest bardzo obciążające i ma swoje konsekwencje. Ludzie sukcesu, do których bez wątpienia należą prawnicy, są bardziej narażeni na utratę poczucia własnej wartości, wypalenie zawodowe depresję czy wystąpienie stanów lękowych niż inne grupy społeczne. Co więcej, zdaniem ekspertek, takie osoby nie dają sobie prawa do błędu – a błędy i kryzysy są potrzebne. Perfekcjonizm jest abstrakcyjną ideą, zaś porażka czy błąd rzeczą ludzką, i w pewnych obszarach można sobie na nie pozwolić. Co więcej, porażki są rozwojowe, można i należy się na nich uczyć.

Konferencję, która odbyła się 24 listopada, zakończył Przewodniczący Komisji Wspierania Rozwoju Zawodowego Bartosz Opaliński, który powiedział, że to wydarzenie było bardzo potrzebne, ponieważ pozwoliło spojrzeć na sytuację radczyń prawnych z wielu różnych perspektyw, docenić jej złożoność oraz zauważyć szanse i wyzwania, jakie są z nią związane.