KRRP o projekcie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym
KRRP przedstawiła opinię o poselskim projekcie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (druk sejmowy nr 558). Zaopiniowany projekt nie ma charakteru nowelizacji, lecz stanowi propozycję nowej ustawy, w sposób całkowity regulującej organizację i tryb funkcjonowania Trybunału. W opinii ustosunkowano się jedynie do tych elementów projektu, które budzą największe wątpliwości. Dotyczą one dwóch podstawowych zagadnień, związanych z organizacją i funkcjonowaniem Trybunału tj. rozwiązań proponowanych w odniesieniu do statusu sędziów Trybunału oraz procedury rozpatrywania spraw zawisłych przed TK.
Negatywnie oceniono propozycję ujętą w art. 10 ust. 2 projektu, zgodnie z którą stwierdzenie wygaśnięcia mandatu sędziego TK w przypadku skazania go prawomocnym orzeczeniem dyscyplinarnym na karę usunięcia ze stanowiska miałoby być uzależnione od uprzedniej zgody Prezydenta RP wyrażonej w formie postanowienia, na wniosek Zgromadzenia Ogólnego, skierowany do Prezydenta RP w postaci uchwały. Konstrukcja ta jest bowiem niezgodna z zasadą podziału i równowagi władz, zasadą odrębności i niezależności sądów i trybunałów, zasadą niezawisłości sędziów TK, a także podważa zasadę sądowego rozpatrywania spraw.
Zastrzeżenia skierowano również w stosunku do regulacji przewidzianych w art. 25 ust. 1 pkt 1 lit. e i f, a także art. 37 ust. 2 i 3 projektu w zakresie w jakim przewidują one: ukształtowanie pełnego składu Trybunału na poziomie przekraczającym 2/3 ogólnej liczby sędziów; orzekanie przez Trybunał w pełnym składzie w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy o TK, podczas gdy w przypadku wszystkich innych ustaw jako zasadę projekt przyjmuje orzekanie przez TK w składzie 7 sędziów; poszerzenie katalogu przypadków, w których TK zobligowany byłby do orzekania w pełnym 11-osobowym składzie o bliżej niesprecyzowaną kategorie spraw „o szczególnej zawiłości”; kompetencję Prezydenta RP i Prokuratora Generalnego do inicjowania postępowania TK w pełnym składzie w terminie 60 dni od przekazania przez Prezesa TK informacji o wpłynięciu wniosku; obowiązek rozpatrywania przez TK spraw, a także wyznaczanie terminów rozpraw z uwzględnieniem kolejności ich wpływu oraz umocowanie Prezydenta do wnioskowania o wyznaczenie terminu rozprawy z pominięciem kolejności wpływu spraw.
Negatywnie oceniono także rozwiązanie zawarte w art. 60 ust. 1 projektu przewidujące, że rozprawa nie może odbywać się wcześniej niż po upływie 60 dni od doręczenia zawiadomienia o jej terminie. Zestawienie tej regulacji ze wskazanym wyżej przepisem przewidującym dla Prezydenta RP i Prokuratora Generalnego również 60 dniowy termin na zwrócenie się o rozpoznanie sprawy „szczególnie zawiłej” w pełnym składzie, wskazuje, że Trybunał może wyznaczyć rozprawę nie wcześniej niż po upływie 60 dni od dnia przekazania przez Prezesa TK informacji o wpłynięciu wniosku, a w efekcie rozprawa będzie mogła się odbyć nie wcześniej niż po upływie 120 dni od tej daty. Z dezaprobatą odniesiono się również do konstrukcji zawartej w art. 60 ust. 6 in fine projektu, zgodnie z którym nieobecność prawidłowo zawiadomionego Prokuratora Generalnego lub jego przedstawiciela miałaby wstrzymywać możliwość rozpoznania sprawy we wszystkich przypadkach, gdy z przepisów wynika jego obowiązek uczestnictwa w rozprawie. Wskazano, że stanowi to zbyt daleko posuniętą ingerencję organów władzy wykonawczej w sferę funkcjonowania TK, a przepis ten mógłby stanowić narzędzie obstrukcji prac TK, co jest niezgodne z zasadą podziału władz, równowagi władz, niezależności Trybunału, jak również zasadą praworządności, na straży której stoi właśnie Prokurator Generalny.
Uwagi zgłoszone zostały także w stosunku do art. 68 ust. 2 projektu w zakresie wyłączeń od zasady orzekania zwykłą większością głosów, jak również stwierdzono jednoznacznie, że przyjęcie formuły orzekania przez Trybunał w oparciu o jakąkolwiek większość inną niż określona w art. 190 ust. 5 Konstytucji i art. 68 ust. 1 projektu stanowi naruszenie Konstytucji.
W opinii jako wątpliwe, z punktu widzenia wynikających z zasady demokratycznego państwa prawnego, zasad poprawnej legislacji oraz odpowiedniego vacatio legis, oceniono nadto normy intertemporalne zawarte w przepisach art. 82, art. 83 ust. 1 i art. 85 projektu.