DLACZEGO EUROPEJSKA KONWENCJA O ZAWODZIE PRAWNIKA JEST POTRZEBNA?
Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) reprezentuje samorządy prawnicze 45 państw a za ich pośrednictwem ponad milion europejskich prawników.
CCBE wspiera prace prowadzone nad europejską konwencją o zawodzie prawnika przez Radę Europy. CCBE uważa, że taki instrument jest potrzebny w odpowiedzi na nasilające się w ostatnich latach ataki na prawników (zob. pełne stanowisko CCBE). Sprawozdawca Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy, pani Sabien Lahaye Battheu, podkreśliła potrzebę opracowania europejskiej konwencji o zawodzie prawnika w swoim sprawozdaniu przyjętym przez Komisję Spraw Prawnych i Praw Człowieka w dniu 12 grudnia 2017 r.
Dlaczego prawnicy?
Prawnicy odgrywają zasadniczą rolę jako aktorzy systemu sprawiedliwości i w ten sposób – przez swój wkład w ochronę praworządności – zapewniają pozostałym obywatelom dostęp do sprawiedliwości oraz chronią podstawowe prawa i wolności. Bez prawników nie ma praworządności.
Z tego samego powodu, prawnicy mogą podlegać znaczącym naciskom ze strony władzy wykonawczej i ustawodawczej, a czasem i sądowniczej oraz ze strony organów pozarządowych.
Dlaczego teraz?
W wielu państwach członkowskich Rady Europy prawnicy doświadczają, a w niektórych w coraz większym stopniu doświadczają, nękania, grożenia, uwięzienia, nadzoru, sytuacji wymuszonego zaginięcia a nawet są mordowani. Obecnie widzimy potrzebę wprowadzenia nowego instrumentu, który zapewniłby skuteczną ochronę prawników.
Dlaczego europejska konwencja?
Obecne instrumenty, w tym Rekomendacja Rady Europy Rec(2000)21 Komitetu Ministrów do państw członkowskich dotycząca wolności wykonywania zawodu prawnika, nie do końca spełniają swoją rolę, jeżeli chodzi o ochronę prawników. Potrzebny jest wiążący instrument, który umożliwi zagwarantowanie prawnikom skutecznej ochrony.
Jakie kwestie powinny zostać zapisane w konwencji?
Wskazana powyżej Rekomendacja Rady Europy Rec(2000)21 Komitetu Ministrów do państw członkowskich dotycząca wolności wykonywania zawodu prawnika powinna stanowić punkt wyjścia do prac. Jednakże sama konwencja powinna pójść krok dalej i zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie: zakres i ochrona tajemnicy zawodowej, zakres definicji kto jest „prawnikiem”, rola i ochrona organów zawodowych oraz potrzeba podkreślenia obowiązków organów krajowych w zakresie poszanowania i ochrony wolności wykonywania zawodu prawnika oraz promowania roli prawnika w celu zapewnienia skutecznego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości i ochrony praw człowieka i praworządności.
W jaki sposób należy zapewnić skuteczność przyszłej konwencji?
Europejskiej konwencji o zawodzie prawnika powinien towarzyszyć skuteczny mechanizm kontroli, który byłby szybki, prosty i responsywny. Mechanizm taki jest potrzebny jako uzupełnienie procesu zachowania zgodności na poziomie krajowym oraz w celu zapewnienia nadzoru na szczeblu europejskim.