Nowy numer kwartalnika „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe”
W internecie dostępny jest już najnowszy numer kwartalnika „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” – 4 (45)/2025. Koncentrujemy się w nim na prawie pracy, nie ograniczając się jedynie do polskiej regulacji. Polecamy także pozostałe artykuły naukowe, dotyczące innych dziedzin prawa, glosę oraz przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego. W ostatnim tegorocznym numerze podsumowujemy ponadto konkurs na najlepsze prace naukowe poświęcone samorządowi radców prawnych oraz deontologii zawodowej i ogłaszamy jego nową edycję.
W tekście otwierającym, napisanym przez Janę Komendovą i Michala Smejkala („Equal treatment between part-time workers and full-time workers; equal remuneration for overtime work”), zwrócono uwagę na pojawiający się w wielu krajach Unii Europejskiej, w tym także w Polsce, problem zapewnienia równego traktowania pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy z pracownikami zatrudnionymi w pełnym wymiarze czasu pracy w odniesieniu do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Autorzy koncentrują się na analizie najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w tym przełomowego dla Polski w związku z odmiennym orzecznictwem Sądu Najwyższego w tym zakresie. W artykule oceniono także wpływ orzecznictwa trybunału na czeskie ustawodawstwo krajowe. W konkluzji stwierdzono, że czeskie regulacje prawne dotyczące wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych przez pracowników zatrudnionych w skróconym czasie pracy nie są zgodne z interpretacją prawa unijnego dokonaną przez trybunał.
W kolejnym artykule („Protection against discrimination in employment in the light of the European Social Charter’s standards”) Monika Smusz-Kulesza podkreśla, że prawo do równości i ochrony przed dyskryminacją leży u podstaw każdego prawa gwarantowanego przez Europejską kartę społeczną. Autorka dokonuje wnikliwej analizy prawa do równości i ochrony przed dyskryminacją w zatrudnieniu w świetle tej karty. Rozważania kończy ocena skuteczności wdrożenia w Europie zasady równości.
W kolejnych dwóch tekstach poruszona została problematyka związana z szeroko rozumianym zatrudnianiem osób z niepełnosprawnością. Marzena Szabłowska-Juckiewicz oraz Małgorzata Cilak zajęły się analizą i oceną rozwiązań prawnych odnoszących się do współpracy organizacji pozarządowych i samorządu terytorialnego w zakresie wspierania rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia osób z niepełnosprawnością. Autorki zauważają, że ramy współpracy wyżej wymienionych podmiotów zostały szeroko zakreślone w obowiązujących przepisach. Jak wynika z przeprowadzonej analizy, współpraca z tak zwanym trzecim sektorem jest w wielu przypadkach preferowanym przez ustawodawcę sposobem realizacji zadań z zakresu aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością. Z kolei Michał Skóra przygotował tekst naukowy, w którym dokonał analizy wybranych aspektów zatrudniania osób z niepełnosprawnościami w kontekście współczesnych wyzwań rynku pracy, wynikających z przemian technologicznych, społecznych i gospodarczych. W artykule zwrócono szczególną uwagę na pracę zdalną, która – zdaniem autora – może przyczynić się do zwiększenia zatrudnienia tej grupy społecznej na otwartym rynku pracy.
Następnie Martyna Wilbrandt-Gotowicz w artykule „Doręczenie wydruku pisma z systemu teleinformatycznego organu w postępowaniu administracyjnym w świetle reformy doręczeń elektronicznych” analizuje problem wdrożenia w postępowaniu administracyjnym przepisów ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych. Rozważania koncentrują się na relacji między wprowadzonymi w ramach reformy nowymi usługami doręczeń i zmienionymi, kodeksowymi dyrektywami doboru sposobu doręczenia w konkretnym przypadku a instytucją doręczenia wydruku pisma uzyskanego z systemu teleinformatycznego organu. Według autorki brak jednoznaczności regulacji instytucji doręczenia wydruku dokumentu na tle złożoności reformy doręczeń elektronicznych nie sprzyja jednolitej praktyce w tym zakresie, o czym świadczy rozbieżne orzecznictwo sądowe.
W kolejnym artykule, autorstwa Tomasza Molla („Mediacja a tryby nadzwyczajne postępowania administracyjnego”), celem badawczym jest udowodnienie hipotezy o możliwości mediacji administracyjnej w trybach nadzwyczajnych. Rozważania prowadzą do wniosku, że mediacja jest możliwa w tych trybach nadzwyczajnych, w których spełnione zostaną minimalne przesłanki pozwalające na wdrożenie tej alternatywnej metody rozwiązywania sporów: zostanie ustalona sytuacja prawna strony oraz powstały kwestie sporne mające istotne znaczenie dla załatwienia sprawy.
W artykule zatytułowanym „Susza a korzystanie z wód – uwagi na temat potrzeby zmian w prawie” Agnieszka Sznajder zauważa w obowiązującej regulacji poszukiwanie równowagi między koniecznością ochrony środowiska a potrzebami człowieka. Postuluje oparcie ewentualnych zmian w prawie na wcześniejszej hierarchizacji celów zarządzania zasobami wodnymi oraz kierunkach wskazywanych przez organy organizacji międzynarodowych, których Polska jest członkiem.
Przydatne w praktyce mogą okazać się rozważania zaprezentowanie przez Witolda Matejkę w odniesieniu do zagadnienia „Umowa o parkowanie w polskim prawie cywilnym”. Umowy te wywołują kontrowersje. W szczególności wątpliwości pojawiają się w kwestii sposobu zawierania umów o parkowanie, postanowień spotykanych w takich umowach, ich potencjalnej abuzywności, a także kwalifikacji umowy jako nazwanej lub nienazwanej.
W dziale poświęconym glosom publikujemy częściowo krytyczne omówienie Magdaleny Matusiak-Frącczak wyroku TSUE z dnia 4 września 2025 r. w sprawie C-776/22 P Studio Legale Ughi e Nunziante, dotyczącego niezależności adwokatów i radców prawnych przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W komentowanym wyroku trybunał odróżnił sytuację prawników pozostających w stosunku pracy od sytuacji adwokata lub radcy prawnego reprezentującego kancelarię, której są wspólnikami. Autorka aprobuje tę część rozstrzygnięcia, w której trybunał wyklucza przy ocenie niezależności prawnika zastosowanie tego samego automatyzmu jak w przypadku adwokatów lub radców prawnych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Z kolei krytycznie ocenia rozszerzenie możliwości uznania jako zależnych prawników powiązanych z reprezentowaną stroną w sposób inny niż umowa o pracę, jeżeli wystąpią okoliczności wskazane przez trybunał. Zdaniem autorki okoliczności te mają charakter nieprecyzyjny i ocenny.
Rok kalendarzowy kończymy rozstrzygnięciem konkursu na najlepsze prace naukowe poświęcone samorządowi radców prawnych oraz deontologii zawodowej. Kapituła przyznała pierwszą nagrodę w kategorii najlepszy artykuł naukowy oraz dwa wyróżnienia, również za artykuły naukowe. Nazwiska laureatów znajdziecie Państwo w tym numerze czasopisma.
Jednocześnie miło nam poinformować, że rozpoczynamy kolejną edycję konkursu, który został rozszerzony o nową kategorię – najlepsza rozprawa doktorska (oprócz dotychczasowych: najlepszej monografii, najlepszej pracy magisterskiej, najlepszego artykułu naukowego oraz najlepszej glosy). Zachęcamy Państwa do nadsyłania zgłoszeń do 30 czerwca 2026 r. W bieżącym „Zeszycie” publikujemy skrócony regulamin konkursu, natomiast szczegóły można znaleźć na stronach www.kirp.pl oraz https://kwartalnikradcaprawny.kirp.pl/.
W ostatnim wydaniu w 2025 r. na naszych łamach ukazują się również najlepsze eseje zgłoszone na ogólnopolski konkurs dla uczniów szkół ponadpodstawowych „Współczesne wyzwania dla prawa w erze zmian geopolitycznych”, zorganizowany przez Krajową Izbę Radców Prawnych. Inicjatywa miała na celu rozwijanie świadomości prawnej młodzieży, zachęcenie do refleksji nad rolą prawa we współczesnym świecie oraz promowanie postaw obywatelskich.
Numer dopełnia tekst Marleny Felisiak na temat największych od kilkudziesięciu lat zmian w zasadach pisowni, które wejdą w życie dnia 1 stycznia 2026 r. Ponadto na końcu zeszytu znajdziecie Państwo sprawozdanie Sławomira Ciupy z konferencji naukowej „Przymus adwokacko-radcowski w perspektywie zmian prawa procesowego” (Gdańsk, 24 października 2025 r.) oraz przegląd najnowszego orzecznictwa Sądu Najwyższego (za okres wrzesień–październik 2025) zredagowany jak zwykle przez Kacpra Milkowskiego.
Nowy numer kwartalnika „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe”:
https://kirp.pl/wp-content/uploads/2025/12/Radca-nr-45-NET_FINAL.pdf
Redakcja kwartalnika „Radca Prawny. Zeszyty Naukowe” (punktacja MNiSW: 40) zaprasza autorki i autorów do publikowania artykułów naukowych, glos i artykułów recenzyjnych.
Tematyka: Teksty powinny dotyczyć zarówno teoretycznych, jak i praktycznych zagadnień istotnych z perspektywy wykonywania zawodu radcy prawnego oraz spełniać wymogi edytorskie.
Zgłoszenia przyjmujemy wyłącznie za pośrednictwem panelu redakcyjnego dostępnego pod adresem:
https://ojs.ejournals.eu/Radca-Prawny