Podsumowanie obrad przedstawicieli samorządów prawniczych zrzeszonych w CCBE w Warszawie

Przedstawiciele samorządów prawniczych zrzeszonych w CCBE (Radzie Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy) obradowali 28-29 września 2023 r., nie jak to zwykle ma miejsce w Brukseli, a w Polsce – w Warszawie. Podczas Komitetu Sterującego (Standing Committee) przyjęto stanowisko w sprawie ochrony i egzekwowania prawa oraz stanowisko co do utrzymania niezależności i samoregulacji (samorządności) zawodów prawniczych w Polsce.

W czwartek rano, 28 września, delegacja CCBE na czele z Prezydentem organizacji Panagiotisem Periakisem i Prezesem Krajowej Rady Radców Prawnych Włodzimierzem Chróścikiem wzięła udział w spotkaniu z Wicemarszałek Senatu Gabrielą Morawską-Stanecką w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej.

– Chciałbym podziękować pani Marszałek za przyjęcie naszej delegacji, ale także chciałbym podziękować za tę kadencję dobrej współpracy. Senat był ostoją dobrego prawa, na Senat w tej kadencji zawsze mogliśmy liczyć, za co dziś szczerze dziękuję. Mam nadzieje, że jeśli chodzi o naszą współpracę – zarówno z Senatem jak i w ramach CCBE, to w przyszłej kadencji skończy się czas walki, a zacznie czas budowania. Mam nadzieję, że kolejne spotkanie odbędzie się w zupełnie innych okolicznościach i to będzie czas odbudowy nie tylko dla prawników, ale też wszystkich obywateli Polski – zaznaczył z senackiej mównicy Prezes KRRP Włodzimierz Chróścik.

Następnie prawnicy z kilkunastu krajów, mi.in.: Francji, Niemiec, Austrii, Holandii, Danii, Szwajcarii, Włoch, Słowenii, Czech, Węgier, Anglii i Irlandii debatowali m.in. o praworządności, sytuacji na rynku prawniczym i wyzwaniach stojących przed całą branżą na Posiedzeniach Komitetów CCBE:

• Deontology,
• Migration Committee,
• PECO Committee,
• EU Lawyers Committee.

Później, podczas panelu „Praworządność w Polsce – uwagi praktyczne dotyczące ochrony Rule of Law i jej obrony z perspektywy prawnika” głos zabrali m.in. r. pr. Mirosław Wróblewski i r. pr. Przemysław Rosiak.

– Moim zadaniem jest opowiedzieć o Trybunale Konstytucyjnym, szczególnym sądzie, którego rolą jest kontrolowanie konstytucyjności przepisów. Historia jest wam znana, więc skupię się na bardziej praktycznych aspektach działalności TK i moich doświadczeniach z nim jako zastępca RPO – mówił mec. Mirosław Wróblewski.

– Sejm uchwalił bezprawne przepisy, które pozwoliły prezesowi Trybunału nie mianować legalnie wybranych nowych sędziów, a powołać w ich miejsce innych, politycznie umocowanych. Budzący wątpliwość skład Trybunału Konstytucyjnego w Polsce jest wyzwaniem dla procesu legislacyjnego i środowiska prawniczego – dodał.

Następnie wypowiedział się mec. Przemysław Rosiak, który przybliżył orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które stawały w obronie praworządności w Polsce.

Podczas drugiego dnia obrad, w piątek 29 września, na Zamku Królewskim w Warszawie kilkudziesięciu członków Komitetu Stałego CCBE jednomyślnie przyjęło projekt stanowiska w sprawie ochrony i poszanowania prawa międzynarodowego. W stanowisku europejskich prawników podkreślono również potrzebę postawienia przed sądem wszystkich osób odpowiedzialnych za okrucieństwa wojenne, w tym skutecznego ścigania osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne lub zbrodnie przeciwko ludzkości przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym.

„CCBE zdecydowanie wzywa rządy wszystkich narodów do ochrony i zabezpieczenia podstawowych wartości, na których opiera się nasze wspólne człowieczeństwo: międzynarodowego porządku prawnego opartego na wartościach demokratycznych i ścisłym przestrzeganiu praworządności. Wartości te są nierozerwalnie powiązane z takimi zasadami, jak wolność, wzajemny szacunek, otwarty dialog, stabilność i niezachwiany szacunek dla samych praworządności” – czytamy w stanowisku przyjętym 29 września w Warszawie.  – „Wzywamy również wszystkich prawników w całej Europie do zaangażowania we współpracę ze swoimi rządami i opowiadania się za pilną potrzebą zapewnienia ścisłego przestrzegania prawa międzynarodowego. Tylko dzięki naszemu zbiorowemu zaangażowaniu i niezachwianemu oddaniu zasadom zapisanym w prawie międzynarodowym możemy naprawdę aspirować do świata, w którym panuje sprawiedliwość, w którym konflikty są rozwiązywane pokojowo oraz w którym ceni się i chroni prawa i wolności wszystkich jednostek”.

Pełną treść stanowiska w języku angielskim można przeczytać tutaj: https://kirp.pl/wp-content/uploads/2023/10/ccbe-statement-on-the-protection-and-enforcement-of-international-law.pdf.

Również w piątek 29 września CCBE przyjęło stanowisko co do utrzymania niezależności i samoregulacji (samorządności) zawodów prawniczych w Polsce.

„Podczas spotkania przedstawicieli samorządów prawniczych zrzeszonych w CCBE (Radzie Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy) w Warszawie, na posiedzeniu Stałego Komitetu, CCBE potwierdza swoje zdecydowane zaangażowanie i wsparcie dla Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych w ich staraniach na rzecz utrzymania niezależności i samoregulacji (samorządności) zawodów prawniczych oraz ochrony praworządności. CCBE jest zaniepokojona propozycjami przedstawianymi w okresie poprzedzającym nadchodzące wybory w Polsce, które mogą znacząco podważyć te podstawowe zasady. CCBE wzywa władze państwowe wszystkich szczebli do przestrzegania wartości demokratycznych, w tym niezależności i samoregulacji (samorządności) zawodów prawniczych, które są niezbędne do zapewnienia ochrony praw i interesów wszystkich obywateli” – czytamy w dokumencie.

Pełną treść stanowiska w języku angielskim można przeczytać tutaj: EN_20230929_CCBE-Statement-on-upholding-the-independence-and-self-regulation-of-the-legal-profession-in-Poland.pdf.

CCBE czyli Rada Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy skupia samorządy prawnicze z 46 państw. Działa od 60 lat reprezentując poglądy prawników oraz broniąc zasad prawnych, na których opiera się demokracja i praworządność. Organizacje zrzeszone w CCBE reprezentują łącznie ponad milion prawników.

– Mieliśmy zaszczyt gościć przedstawicieli samorządów prawniczych zrzeszonych w CCBE , którzy po raz pierwszy w historii tej organizacji uczestniczyli na Zamku Królewskim w Warszawie w obradach Komitetu Sterującego. Goście byli również pod wrażeniem spotkania w Senacie z Wicemarszałek Senatu Gabrielą Morawską-Stanecką i senatorem Marcinem Bosackim oraz rozmową w przedmiocie zagrożeń demokracji. Tematu obrad dopełniła wizyta Oleksandry Matwijczuk, przewodniczącej Centrum Wolności Obywatelskich w Kijowie. Jej głos dotyczący sytuacji w Ukrainie miał z pewnością wpływ na podjęte stanowisko CCBE w przedmiocie obrony demokracji, rządów prawa, poszanowania praw i wolności obywatelskich oraz krytyki działań wojennych w Ukrainie – mówi Wiceprezes Krajowej Rady Radców Prawnych Michał Korwek.

Na zaproszenie Prezesa KRRP Włodzimierza Chróścika udział w Posiedzeniu CCBE wzięła udział Oleksandra Matwijczuk, prawniczka walcząca o prawa człowieka w Ukrainie, aktywistka na rzecz reform demokratycznych, przewodnicząca Centrum Wolności Obywatelskich w Kijowie – organizacji, która w 2022 roku została uhonorowana Pokojową Nagrodą Nobla.

– Jestem prawniczką zajmująca się od wielu lat prawami człowieka. Obecnie sprawuję swoją funkcje w sytuacji, gdy prawo nie działa. Ukraińskie budynki rządowe, szpitale, szkoły, uczelnie są zniszczone i zburzone. Rosja zaatakowała nasz kraj, morduje i torturuje nasz naród. System sprawiedliwości nie może działać. Jak my ludzie żyjący w XXI wieku możemy chronić ludzi? Ich prawo, życie i godności? Jak mamy bronić praw człowieka, gdy najważniejsza jest broń i amunicja. To nie tylko wojna miedzy państwami, to wojna miedzy systemami: totalitarnym i demokracją. Gdy w 2013 roku Ukraina dostała szansę rozwoju i integracji z demokratycznymi, europejskimi strukturami, Rosja nas zaatakowała, żeby to uniemożliwić. Putin nie boi się NATO, on boi się wartości demokratycznych. Rosja dokonała wielu zbrodni, w wielu miejscach na świecie: Czeczenii, Gruzji, w Mali. Nigdy nie spotkała jej za to kara. Narodowy system obrony praw człowieka nie działa. Rosja może zaatakować inny kraj, mordować i torturować ludzi, pozbawiać ich wody, prądu i jedzenia – i nic się nie dzieje. Jeśli Rosja wygra, będzie miało to wpływ na cały świat, nie tylko na jego gospodarkę i bezpieczeństwo, ale też na to, co stanie się z demokracją w Europie. Jak będziemy w stanie walczyć z wyzwaniami współczesnego świata, takimi jak kryzys klimatyczny? Gdy zawodzą instytucje, nadal można liczyć na zwykłych ludzi. Ukraiński ruch oporu to udowadnia, to zwykli ludzie wyciągają swoich sąsiadów z ruin, dzielą się pożywieniem, biorą udział w walce z agresorem. Musimy być odważni, walczyć o wolność i przeciwstawiać się złu. Walczymy ze złem, które nie zna granic. Walczymy o wolność. Jestem przekonana, że nie jesteśmy w tej walce sami. Musimy ustanowić specjalny trybunał karny i postawić Putina i innych zbrodniarzy przed nim – mówiła na Zamku Królewskim w Warszawie podczas Standing Committee.

Następnie Oleksandra Matwijczuk spotka się z prawnikami z Centrum Koordynacji Pomocy Prawnej w siedzibie KIRP. Relację z tego wydarzenia można przeczytać tutaj: https://kirp.pl/spotkanie-oleksandry-matwijczuk-z-prawnikami-centrum-koordynacji-pomocy-prawnej-kirp/. Zaś relację ze spotkania Oleksandry Matwijczuk z prawnikami i przedstawicielami organizacji prawniczych w siedzibie Krajowej Izby Radców Prawnych w Warszawie można przeczytać tutaj: https://kirp.pl/oleksandra-matwijczuk-potrzebujemy-wiecej-specjalistow-do-badania-zbrodni-wojennych-rosji/.

CKPP podjęło się koordynacji wszystkich dotychczasowych działań samorządu radców prawnych wykonywanych na rzecz uchodźców z Ukrainy, w tym we współpracy z koordynatorami regionalnymi – współkoordynowania działań 19 Okręgowych Izb Radców Prawnych.

Na przełomie marca i kwietnia 2022 r. otwarto infolinię +48 800 088 544 z informacją prawną. Porady prawne udzielane były przez wolontariuszy – najpierw polskich prawników, a następnie w związku z potrzebą znajomości języka ukraińskiego i rosyjskiego – rozpoczęto współpracę z prawniczkami ukraińskimi, która trwa do dzisiaj.

Jednocześnie założona została strona internetowa https://legalaidpoland.org/, na której w czterech językach – ukraińskim, rosyjskim, polskim i angielskim – publikowane są aktualności dotyczące zmian w prawie cudzoziemskim i uchodźczym, odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania, a także przydatne linki i wzory dokumentów.

Fot.: Piotr Gilarski