Spotkanie przedstawicieli samorządu radców prawnych z reprezentantami adwokatury ukraińskiej

W siedzibie Krajowej Izby Radców Prawnych w Warszawie odbyło się 7 lipca spotkanie przedstawicieli samorządu radców prawnych z reprezentantami adwokatury ukraińskiej. Samorząd radców prawnych reprezentowali Przewodniczący Komisji Praw Człowieka KRRP r. pr. Mirosław Wróblewski i Przewodniczący Komisji Zagranicznej KRRP r. pr. Piotr Chrzczonowicz, natomiast adwokaturę ukraińską reprezentowali Prezes Narodowej Rady Adwokatów Ukrainy adw. Lidiya Izovitowa, Sekretarz Generalny Narodowej Rady Adwokatów Ukrainy – adw. Ihor Kolesnikov oraz adw. Iryna Vasylyk.

Podczas spotkania rozmawiano o podobieństwach, różnicach i problemach w odniesieniu do regulacji i funkcjonowania samorządów prawniczych w Ukrainie i w Polsce. Omawiano podejmowane próby ograniczania samorządności i deprecjonowania roli profesji prawniczych jako zawodów zaufania publicznego przez władzę ustawodawczą i wykonawczą, ingerencjach władzy państwowej w sferę wolności i praw obywatelskich naruszających zasadę rządów prawa, wartościach deontologicznych adwokatury ukraińskiej i samorządu radców prawnych.

Ponadto dyskutowano nad zagadnieniami efektywności implementacji standardów minimalnych prawa unijnego do krajowego porządku prawnego w Polsce w obszarze prawa karnego (materialnego i procesowego) oraz o implementacji standardów w zakresie praw i wolności człowieka, a także pracach nad preferowanym kształtem norm regulujących funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w Ukrainie i osiągnięciach w tej dziedzinie, w związku ze staraniami tego państwa o członkostwo w Unii Europejskiej.

Dyskusja przywiodła do wniosków, że niepokojące zjawiska w omawianych obszarach obserwowane są w obu państwach. Realne respektowanie standardów prawnych tworzących fundamenty praworządnego, demokratycznego państwa utrudnione bywa nie tylko ze względu na to, że jakość wielu przepisów prawa stanowionego może nie być wystarczająco dobra, ale z uwagi na złe nawyki praktyki organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.

Istotną rolą samorządu adwokackiego w Ukrainie oraz samorządu radców prawnych w Polsce – wszystkich niezależnych profesjonalnych prawników będących członkami tych organizacji – jest mówienie i przypominanie obowiązujących standardach w zakresie demokracji, praworządności i praw podstawowych, żądanie ich respektowania przez władzę państwową, a przez to ustawiczne oddziaływanie na opinię publiczną, w celu budowania społeczeństwa obywatelskiego, świadomego swoich praw, wolności, jak i granic ingerowania w nie przez władzę.

Reprezentanci adwokatury ukraińskiej zaprezentowali inicjatywę przygotowania projektu rekomendacji w sprawie modelowych cech profesjonalnego samorządu prawniczego, zapraszając do współpracy nad jej realizacją samorząd radców prawnych. Projekt rekomendacji, o którym mowa powyżej, mógłby być jak najszybciej przedłożony władzom Rady Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE) z wnioskiem o promowanie go jako wspólnego głosu zrzeszonych środowisk prawniczych. Głosu dotyczącego oczekiwań co do tego, jak powinna być budowana i gwarantowana samorządność prawnicza w krajach, których reprezentacje należą do CCBE.

Istnienie niezależnego i efektywnie działającego samorządu prawniczego, nad którym nadzór i wynikające z niego roszczenia państwa są ograniczone do niezbędnego minimum, to nie tylko przejaw demokracji, ale konstytutywny element istnienia zaufania społeczeństwa do profesji prawniczej i tych, którzy ją wykonują, jako odpowiedzialnych, kompetentnych ludzi stojących na straży praw człowieka każdej jednostki, kierujących się jej dobrem w każdej sytuacji konfliktu czy sporu, po którego drugiej stronie są interesy i siła władzy publicznej, a także pokusa z jej strony, by prawa te naruszać.

W trakcie spotkania omówiono również praktyczne aspekty działania ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, także w kontekście potrzeb ze strony ukraińskich prawników przebywających obecnie w Polsce. Przedmiotem rozmów była także współpraca samorządów z krajowymi instytucjami ochrony praw człowieka. Omówiono m.in. działania polskiego Rzecznika Praw Obywatelskich związane z ochroną praw obywateli ukraińskich w Polsce, funkcjonowaniem ośrodków recepcyjnych oraz sytuacją przy granicy z Ukrainą, a także aktywność Europejskiej Sieci Krajowych Instytucji Praw Człowieka (ENNHRI). Skuteczna ochrona praw obywatelskich została wskazana jako wartość łącząca działania polskich i ukraińskich prawników oraz te instytucje, dlatego też będzie rozwijana w przyszłości.